Θεσσαλονίκη· η πόλη “κλειδί” για το TEDxUniversityofMacedonia.
Όσοι ακούνε “Θεσσαλονίκη” σκέφτονται το Λευκό Πύργο, τη Νέα Παραλία και τις Ομπρελίτσες, τη μπουγάτσα και τα Κάστρα, ίσως και πως είχαν έρθει με το λύκειο για πενταήμερη. Κάποιοι άλλοι προτιμούν να την έχουν στο μυαλό ως μία ερωτική πόλη ή ως Νύμφη του Θερμαϊκού. Γνωστή φοιτητούπολη, γνωστή για το φαγητό της, γνωστή και για τα μνημεία της. Ωστόσο, πίσω από αυτά τα μνημεία, γνωρίζει κανείς την ιστορία;
Ας το πάρουμε από τα βασικά: το όνομα της πόλης και την προέλευσή του. Αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και κόρη του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β’, η Θεσσαλονίκη ήταν εκείνη που έδωσε το όνομά της στην πόλη. Μία πόλη που ιδρύθηκε από τον βασιλιά της Μακεδονίας Κάσσανδρο, σύζυγό της Θεσσαλονίκης, ενώνοντας διάφορους οικισμούς της περιοχής το 316-315 π.Χ.
Γρήγορα η Θεσσαλονίκη εξελίχτηκε σε ένα κέντρο εμπορίου στη Βαλκανική Χερσόνησο, με το λιμάνι της να κατέχει σημαντική θέση μέχρι και στις μέρες μας.
Μέσα στους αιώνες γνώρισε διαφορετικούς πολιτισμούς και θρησκείες, σημάδια των οποίων μπορεί κάποιος να διακρίνει μέσα στην πόλη.
Ξεκινώντας από την υστεροαρχαϊκή εποχή, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία είναι ο Ναός της Αφροδίτης στην Πλατεία Αντιγονιδών.
Το 168 π.Χ. , έρχονται οι Ρωμαίοι και αφήνουν πίσω τους μερικά από τα πιο επιβλητικά μνημεία: την Ροτόντα, τη Θριαμβική Αψίδα και τα Ανάκτορα του Γαλέριου. Γνωστή και ως Καμάρα, η Θριαμβική Αψίδα αποτελεί τόπος συνάντησης για τους νέους ανθρώπους της πόλης. Την εποχή του Γαλέριου, επίσης, θα μαρτυρήσει ο Άγιος Δημήτριος, νεαρός του Ρωμαϊκού στρατού, ο οποίος ασπάστηκε τον Χριστιανισμό και είναι ο πολιούχος της πόλης.

Οι καιροί άλλαξαν και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μετονομάστηκε σε Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο χριστιανισμός εδραιώνεται και οι διωγμοί των χριστιανών σταματάνε. Χτίζονται Χριστιανικοί Ναοί, με αρκετούς από αυτούς να κοσμούν ακόμη την πόλη (Παναγία Χαλκέων, Άγιος Δημήτριος, Αχειροποίητος, Αγία Σοφία), ενώ το μοναδικό Βυζαντινό λουτρό των Βαλκανίων βρίσκεται στην Άνω Πόλη.
Το 1430 την πόλη κατακτά ο Μουράτ Β’, σηματοδοτώντας μια καινούρια εποχή. Ως μέρος της οχύρωσης της πόλης χτίζεται ο Λευκός Πύργος, το πιο εμβληματικό μνημείο της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Δείγματα οθωμανικής αρχιτεκτονικής αποτελούν το Μπεζεστένι, ο παλιός κινηματογράφος Αλκαζάρ και τα Λουτρά Παράδεισος.
Λίγο πριν και λίγο μετά την απελευθέρωση της πόλης, το 1912, αρχίζουν να οικοδομούνται σημαντικά κτίρια. Μερικά από αυτά είναι το Γενί Τζαμί, η Κάζα Μπιάνκα και η οικεία Σαλέμ.
Το 1917, μεγάλη πυρκαγιά καταπίνει το κέντρο της Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα να αναλάβει ο Γάλλος αρχιτέκτονας Ερνέστ Εμπράρ και να τη φέρει στη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα, με την Πλατεία Αριστοτέλους να αποτελεί την βασική πλατεία του κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Κάποιος μπορεί να παρατηρήσει ότι τα μνημεία δεν ανήκουν μόνο σε έναν λαό η μία θρησκεία. Αυτό συμβαίνει, διότι η Θεσσαλονίκη ήταν κατά κύριο λόγο μία πολυπολιτισμική πόλη, με διάφορες θρησκείες. Ένα σημαντικό γεγονός που το επιβεβαιώνει είναι η έλευση 15-20.000 Ισπανών Εβραίων το 1492. Η Θεσσαλονίκη, μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα έχει ισχυρή ισλαμική, εβραϊκή και χριστιανική παρουσία.
Μία ιδιόμορφη θρησκευτική ομάδα είναι οι εξισλαμιθέντες Εβραίοι, γνωστοί και ως Ντονμέδες. Είχαν δικό τους λατρευτικό χώρο, μιας και δεν ήταν επιθυμητοί ούτε από τους Μουσουλμάνους ούτε από τους Εβραίους.

Είναι μία πόλη που κατοικείται διαρκώς εδώ και 2.300 χρόνια, έχει ύπαρξη “η πρώτη μετά την πρώτη” την εποχή του Βυζαντίου, έχει φιλοξενήσει διαφορετικές κουλτούρες και ανθρώπους, έχει διακριθεί ως “Γαστρονομική Πρωτεύουσα” το 2021 από την UNESCO. Μία ερωτική πόλη, μία φοιτητούπολη, την οποία την έχουν υμνήσει και σε τραγούδια (βλέπε Μητροπάνος).
Αυτή είναι η Θεσσαλονίκη, που συνεχίζει να γράφει τη δική της ιστορία και που είναι έτοιμη να φιλοξενήσει το TEDxUniversityOfMacedonia 2022.