Από τον αγενή μας γείτονα και το δυσάρεστο σχόλιο που άκουσες εχθές για εσένα, μέχρι τους πολέμους και τις φρικαλεότητες που λαμβάνουν χώρα από την αρχή του κόσμου έως και σήμερα, η ελπίδα για την ανθρωπότητα χάνει συνεχώς υποστηρικτές της. Πόσο εύκολο μας είναι να καταφύγουμε στην απαισιοδοξία, το μίσος και την απάθεια, όταν ο κόσμος φαίνεται καθημερινά να χειροτερεύει;
Κεφάλαιο Άνθρωπος
Παρά τα όσα εμπόδια μπορεί να συναντήσει το τραίνο που ονομάζουμε ζωή, συνεχίζει να έχει ανάγκη για καύσιμα. Εφόσον ο προορισμός μας παραμένει ο δρόμος για ένα καλύτερο αύριο, τα καύσιμα που το κινούν οφείλουν να περιλαμβάνουν την πίστη στην ανθρωπότητα και αισιοδοξία πως υπάρχει ακόμα καλό μέσα μας.
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από μία γενικότερη κρίση του ανθρωπισμού, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής αναλγησίας, του κυνισμού και της αδιαφορίας, καταλύοντας έτσι κάθε έννοια ηθικής και δικαίου. Το πραγματικό φάρμακο όμως σε αυτήν την κρίση είναι η ενσυναίσθηση, η συμπόνια και η ελπίδα. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είπε: “Ο κόσμος δεν θα καταστραφεί από αυτούς που κάνουν κακό, αλλά από αυτούς που παρακολουθούν χωρίς να κάνουν τίποτα”. Πράγματι, η παθητικότητα και η αδράνεια μπροστά στο κακό, μας συνιστούν συνυπεύθυνους για την εξάπλωση του. Μεγάλα ιστορικά παραδείγματα κοινωνικών καταστροφών αποδεικνύουν πως η απάθεια ισούται με την συνενοχή. Θετική όμως νότα είναι πως οι κοινωνικοί ψυχολόγοι κατέληξαν στο ότι “η αλληλεγγύη διδάσκεται”.
Γίνε η αλλαγή που θες να δεις στον κόσμο – Μαχάτμα Γκάντι
Από το Εγώ στο Εμείς
Επτά δισεκατομμύρια άνθρωποι σκέφτηκαν σήμερα: «Τι θα αλλάξει αν το κάνω μόνο εγώ» ή «Ας ασχοληθεί κάποιος άλλος». Κι όμως, η ατομική αλλαγή μπορεί να λειτουργήσει ως θεμέλιος λίθος για την συλλογική ευημερία. Η αυτοβελτίωση και η αυτογνωσία συγκροτούν τεράστια δύναμη, η οποία ιστορικά έχει μία “ντόμινο” επίδραση, καθώς οι άνθρωποι τείνουν να μιμούνται συμπεριφορές που θεωρούν αξιέπαινες ή αποτελεσματικές.
Ένα απλό παράδειγμα είναι ο τρόπος που αντιδράει μια ομάδα ανθρώπων σε μία δυσάρεστη κατάσταση. Εάν ένα άτομο σε αυτήν την αντιμετωπίσει με σεβασμό και ηρεμία, τότε πολύ πιθανόν η αντίδραση αυτή να “μεταδοθεί” και στο υπόλοιπο της ομάδας. Εάν βλέπουμε κάθε πρωί τον γείτονα μας να πετάει ανακυκλώσιμο υλικό στον κάδο ανακύκλωσης, τότε πολύ πιθανόν να αποκτήσουμε κι εμείς αυτή την συνήθεια. Εάν όλοι στην δουλειά σου είναι δίκαιοι και τίμιοι, θα αντισταθείς στο να διαφθείρεις αυτό το κλίμα. Έτσι, μέσω της δύναμης της κοινωνικής μίμησης, δημιουργούμε έναν θετικό κύκλο επιρροής με νέα, αλυσιδωτά κοινωνικά πρότυπα, και η ατομική αλλαγή οδηγεί σε συλλογική μεταμόρφωση.
Η σύγκρουση με την πραγματικότητα
Ο σπουδαίος Μαχάτμα Γκάντι είπε: “Η ανθρωπότητα είναι ωκεανός. Αν στον ωκεανό υπάρχουν μερικές βρώμικες σταγόνες, δεν σημαίνει ότι είναι βρώμικος.” Όπως λοιπόν ο ωκεανός παραμένει απέραντος και όμορφος ακόμα και με τις ατέλειες του, έτσι, παρά τις ηθικές και κοινωνικές πτώσεις ανά καιρούς, ο άνθρωπος ως οντότητα διατηρεί έναν βαθύ και ακέραιο πυρήνα αξιών, ιδανικών, και πάνω απ’ όλα ελπίδας.
Γεννιέται έτσι μια ερώτηση προσωπικού αναστοχασμού: Εσύ πιστεύεις στο καλό μέσα σου; Εφόσον ναι, δεν περιέχεις και κακό; Ας σκεφτούμε τον άνθρωπο ως μία τραμπάλα. Από την μία το καλό, από την άλλη το κακό. Η τραμπάλα της ανθρώπινης ψυχής βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση, γέρνοντας άλλες φορές περισσότερο από την μία και άλλες από την άλλη. Η λογική αυτή εκφράζεται χαρακτηριστικά από την κινέζικη φιλοσοφία του Yin-Yang. Καθώς γέρνει η τραμπάλα από την μία στην άλλη, έτσι ο άνθρωπος φέρει μέσα του την δυαδικότητα: το καλό και το κακό, το φως και το σκοτάδι, την αρετή και την αδυναμία. Το ένα στοιχείο εμπεριέχει το άλλο, όντας αλληλένδετα και αλληλοσυμπληρούμενα.(Το TED-Ed εξηγεί την έννοια του Yin Yang εδώ )
Συμπεραίνουμε πως είναι στην φύση του ανθρώπινου είδους να υπάρχει το κακό, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη στην διαφθορά και το σκοτάδι. Αντιθέτως, εμείς οι ίδιοι κρατάμε την δύναμη να επιλέξουμε το φως. Η κατανόηση αυτού του αντιφατικού φαινομένου μπορεί να ενισχύσει την πίστη μας στη ανθρώπινη φύση και την ικανότητα της να εξελίσσεται, να δημιουργεί και τελικά να αγαπά.
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με την Εκπαίδευση μπορείτε να διαβάσετε στο Blog | TEDxUniversityofMacedonia
