[:EL]Εκπαίδευση. Θέμα προς συζήτηση σύγχρονο. Ή καλύτερα διαχρονικό. Και μάλλον ατέρμονο. Τι είναι αυτό που κάνει ένα εκπαιδευτικό σύστημα καλό, άψογο, αναποτελεσματικό, παρωχημένο; Αν επικεντρωθούμε μόνο στην «ενωμένη» Ευρώπη, υπάρχουν πράγματι τόσο μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα συστήματα των χωρών; Και αν ναι, κατά πόσο αυτό είναι θεμιτό και θετικό όταν υπάρχει τόσο μεγάλη συζήτηση για τις κοινωνικές παροχές του «Ευρωπαίου πολίτη» ;
Αμέτρητες έρευνες και τεστ προσπαθούν να κατατάξουν τα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα από το λιγότερο ως το πιο αποτελεσματικό. Όμως πολλές είναι εκείνες οι φωνές αντίρρησης για το κατά πόσο ένα τυποποιημένο τεστ μπορεί να αποδώσει με ακρίβεια την ποιότητα των γνώσεων, της κουλτούρας και της καλλιέργειας που προσφέρει το εκάστοτε σχολείο ή πανεπιστημιακό ίδρυμα.
Ένα καλό –σίγουρα μη επιστημονικό- μέτρο σύγκρισης είναι η εμπειρία. Η εμπειρία του μαθητή ή του φοιτητή που βιώνει προσωπικά κάθε πτυχή του εκπαιδευτικού συστήματος. Και η εμπειρία αυτή γίνεται ακόμα πιο δυνατή και ολοκληρωμένη όταν ένα κομμάτι των σπουδών λαμβάνει χώρα, σε ένα άλλο πανεπιστήμιο, με διδασκαλίες σε κάποια διαφορετική γλώσσα, έχει ως συμφοιτητές συνομήλικους από κάθε γωνιά της γής και-δυστυχώς για τους περισσότερους όπως μας εξήγησαν- σύντομη ημερομηνία λήξης.
Μιλήσαμε, λοιπόν, με 4 διαφορετικούς Έλληνες φοιτητές που πήραν τη μεγάλη απόφαση να περάσουν ένα εξάμηνο ( ή και έναν ακαδημαϊκό χρόνο) σε ένα άλλο πανεπιστήμιο της Ευρώπης. Κοινός παρονομαστής: η προθυμία τους να μας μιλήσουν για την εμπειρία τους και ο ενθουσιασμός στις περιγραφές τους.
Η Ανθούλα Xατζηδιονυσίου, φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, επέλεξε την Φινλανδία θέλοντας να δοκιμάσει έναν πολύ διαφορετικό τρόπο ζωής, αντιμετωπίζοντας με περιέργεια την πρόκληση της άριστης φήμης των φινλανδικών πανεπιστημίων
-Πιστεύεις ότι άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζεις το πανεπιστήμιο και γενικότερα τη μάθηση μετά τη φοίτηση σου εκεί; Αν ναι πως ακριβώς;
Απόλυτα! Μέσω του Erasmus, είχα τη δυνατότητα να παρακολουθήσω μαθήματα διαφορετικών αντικειμένων και να εξερευνήσω καλύτερα τα ενδιαφέροντα μου. Τώρα είμαι πιο συνειδητοποιημένη σχετικά με το αντικείμενο που θα ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές μου. Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, είχα την ευκαιρία να συμμετέχω σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα που έτρεχε ένας καθηγητής μου και αυτό μου άνοιξε πραγματικά τους ορίζοντες. Η επαφή με ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό σύστημα και ανθρώπους από όλο τον κόσμο, σε οδηγεί να αναθεωρήσεις πολλά πράγματα. Το πανεπιστήμιο δεν ήταν απλά μέρος για διαλέξεις αλλά και χώρος για χαλάρωση, ομαδικές εργασίες και εθελοντικές δραστηριότητες.
-Συγκρίνοντας το πανεπιστήμιο του Tampere ποιο πιστεύεις είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου αλλά και πιο το πιο δυνατό προτέρημα/ πλεονέκτημα;
Η Έλλειψη ευελιξίας και προσαρμοστικότητας στις ανάγκες του φοιτητή. Στη Φινλανδία, οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να διαλέξουν οποιοδήποτε μάθημα από οποιαδήποτε τμήμα του πανεπιστημίου και ανάλογα με τις επιλογές τους παίρνουν τις αντίστοιχες ειδικότητες (majors – minors). Ακόμη, υπάρχει μεγάλη ευελιξία ως προς την εξέταση του κάθε μαθήματος με τουλάχιστον 3 εξετάσεις ανά εξάμηνο και επιπλέον εξετάσεις σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές που μπορεί να κλείσει ο φοιτητής ανά πάσα στιγμή (ακόμα και κατά τη διάρκεια καλοκαιρινών διακοπών). Όσον αφορά το πλεονέκτημα των ελληνικών πανεπιστημίων θα έλεγα τα δωρεάν ακαδημαϊκά συγγράμματα. Στη Φινλανδία, έπρεπε να δανειστούμε από τη βιβλιοθήκη το course book (όπου απαιτούνταν) και συχνά τα διαθέσιμα αντίτυπα δεν ήταν αρκετά για όλους.
– Περιέγραψε ένα τυπικό καθημερινό μάθημα στο πανεπιστήμιο που φοιτούσες.
Συνήθως οι τάξεις ήταν των 20 ατόμων και ο καθηγητής προσπαθούσε να κάνει το μάθημα όσο πιο διαδραστικό γίνεται χωρίζοντάς μας σε ομάδες εργασίας. Αρχικά, ο καθηγητές μας έδινε απαντήσεις στις ασκήσεις που προετοιμάσαμε μέσα στην εβδομάδα και έλυνε απορίες. Στη συνέχεια μας ανέλυε σύντομα το αντικείμενο της διάλεξης και μας έδινε 30 λεπτά να δουλέψουμε ομαδικά και να προετοιμάσουμε μια μικρή παρουσίαση πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Μπορούσαμε να πάμε στις αίθουσες υπολογιστών και να χρησιμοποιήσουμε οποιαδήποτε ηλεκτρονική ή έντυπη πηγή. Μετά από κάθε παρουσίαση, ο καθηγητής κατηύθυνε τη συζήτηση θέτοντας ερωτήσεις και προβληματισμούς και έτσι ολοκληρωνόταν το μάθημα. Καθημερινά στις διαλέξεις όλοι οι καθηγητές χρησιμοποιούσαν υπολογιστή και προτζέκτορα και το πανεπιστήμιο είχε ειδική πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης που ανέβαινε όλο το εκπαιδευτικό υλικό.
-Την πρώτη ημέρα που μπήκες στο πανεπιστήμιο του Tampere τι σου προκάλεσε έκπληξη, τι σε εντυπωσίασε περισσότερο;
Τα κτίρια του campus και η υλικοτεχνική υποδομή. Μέσα στο campus, έβρισκες 10 εργαστήρια ηλεκτρονικών υπολογιστών (με εκτυπωτές και scanners) διασκορπισμένα σε διάφορα κτίρια. Μάλιστα ένα από τα μεγάλα εργαστήρια (χωρητικότητας 50 ατόμων) λειτουργούσε 24/7 ακόμα και τα σαββατοκύριακα και οι φοιτητές είχαν πρόσβαση απλά σκανάροντας το πάσο τους στην είσοδο. Δε θα ξεχάσω επίσης την έκπληξή μου όταν ανακάλυψα ότι υπήρχε ειδικά διαμορφωμένος χώρος για ξεκούραση, όπου μπορούσαμε να κοιμηθούμε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
– Ποιες δεξιότητες πιστεύεις ότι σε βοήθησε να αναπτύξεις ο τρόπος διδασκαλίας των μαθημάτων στο πανεπιστήμιο του Tampere;
Ομαδικότητα, presentation skills και public speaking. Η συνεργασία με ανθρώπους από άλλες εθνικότητες συν το γλωσσικό εμπόδιο μπορεί να αποδειχθεί μεγάλη πρόκληση που σου διδάσκει πολλά.
Για τη Χριστίνα Κυριακού η επιλογή του Πανεπιστημίου της Pavia της Ιταλίας ήταν όχι μόνο εύκολη αλλά και εν μέρει συναισθηματική: ήθελε να γνωρίσει την πόλη στην οποία σπούδασαν οι γονείς της.
-Πιστεύεις ότι άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζεις το πανεπιστήμιο και γενικότερα τη μάθηση μετά τη φοίτηση σου εκεί; Αν ναι πως ακριβώς;
Είμαι πιο συνειδητοποιημένη για την επιλογή της σχολής μου. Είδα τον σεβασμό των ευρωπαίων για το πανεπιστήμιο και κατάλαβα ότι η γνώση-μάθηση είναι όπλο ακόμα και για να σταθούμε στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Επίσης μετά τη φοίτηση στο πανεπιστήμιο της Pavia αλλά και τη ζωή γενικότερα στο εξωτερικό, επιστρέφοντας στην Ελλάδα αναζήτησα τις πανεπιστημιακές ομάδες για να δραστηριοποιηθώ εθελοντικά και σε κάτι εποικοδομητικό .
-Συγκρίνοντας το πανεπιστήμιο στην Pavia ποιο πιστεύεις είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου αλλά και πιο το πιο δυνατό προτέρημα/ πλεονέκτημα;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στα Ελληνικά Πανεπιστήμια και έχοντας προφανώς κατά νου το Τμήμα Φαρμακευτικής που φοιτώ στο Αριστοτέλειο είναι οι υποδομές και οι πρώτες ύλες. Προσωπικά θεωρώ αδιανόητο το γεγονός ότι μια σχολή που θα βγάλει επιστήμονες υγείας να μην διαθέτει δικό της κτίριο, αμφιθέατρα και κυρίως εργαστήρια. Να μην έχουμε τα κατάλληλα υλικά για τα πειράματα μας και να μαθαίνουμε εν τέλει τα πάντα θεωρητικά. Στο εξωτερικό κάθε τομέας έχει δικό του κτίριο, τεράστια και εξοπλισμένα εργαστήρια. Επιπλέον , δυστυχώς οι πτυχιακές εργασίες στα ελληνικά πανεπιστήμια στερούνται πρωτοτυπίας, είναι βιβλιογραφικές και ένα «αναγκαίο κακό», ενώ στο εξωτερικό οι φοιτητές μελετούν, ερευνούν και δημοσιεύουν σε επιστημονικά περιοδικά πριν καν αποφοιτήσουν. Πλεονέκτημα;;; Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΊΝΑΙ ΔΩΡΕΑΝ!! Δωρεάν βιβλία , πανεπιστήμια που δεν στερούν από τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις το δικαίωμα στη μόρφωση.
– Περιέγραψε ένα τυπικό καθημερινό μάθημα στο πανεπιστήμιο που φοιτούσες.
Γεμάτο αμφιθέατρο από φοιτητές με όρεξη, δια δραστικό μάθημα και όχι μονότονη διάλεξη από την πλευρά του καθηγητή. Συνέπεια στα ωράρια!!
– Την πρώτη ημέρα που μπήκες στο πανεπιστήμιο της Pavia τι σου προκάλεσε έκπληξη, τι σε εντυπωσίασε περισσότερο;
Η σχέση φοιτητών – καθηγητών , η αμεσότητα και οικειότητα στην επαφή τους χωρίς ωστόσο να χάνεται ο σεβασμός. Τα αμφιθέατρα διδασκαλίας που διέθεταν προτζέκτορες ώστε και οι φοιτητές των πίσω θέσεων να έχουν οπτική επαφή , ακουστική είχαν καθώς οι καθηγητές φορούσαν μικρόφωνο. Και τα εργαστήρια… που χανόσουν!!!! Η τεχνολογία και η εκπαίδευση ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες :τεχνολογικός εξοπλισμός (ηχεία, μικρόφωνα, προτζέκτορας, υπολογιστές) στα αμφιθέατρα, τελευταία τεχνολογία σε εργαστηριακό εξοπλισμό , αίθουσες με υπολογιστές για όλους τους φοιτητές.
-Ποιες δεξιότητες πιστεύεις ότι σε βοήθησε να αναπτύξεις ο τρόπος διδασκαλίας των μαθημάτων στο πανεπιστήμιο της Pavia;
Απέκτησα το θάρρος και την αυτοπεποίθηση να εξετάζομαι προφορικά μπροστά σε ένα γεμάτο από φοιτητές αμφιθέατρο. Να έχω επικοινωνία χωρίς ενδοιασμούς με τους καθηγητές, γιατί με αντιμετώπιζαν σαν εν δυνάμει «συνάδερφο» και όχι σαν απλή φοιτήτρια. Ανέπτυξα την κρίση μου γιατί στα μαθήματα δεν υπήρχε ένα συγκεκριμένο σύγγραμμα αλλά εξεταζόμενο αντικείμενο που μπορούσα να μελετήσω από οποιοδήποτε βιβλίο ή ηλεκτρονική βιβλιοθήκη ( στις οποίες το πανεπιστήμιο μας έδινε πλήρη πρόσβαση – και όχι περιορισμένη ).
Η Στέλλα Κρόκου, φοιτήτρια στη σχολή νηπιαγωγών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, έζησε έναν χρόνο στον πιο περιζήτητο για Erasmus προορισμό της Ευρώπης, τη Μαδρίτη. Εκεί έζησε μια ολοκληρωμένη εμπειρία καθώς όχι μόνο φοίτησε στο πανεπιστήμιο αλλά έκανε πρακτική σε ένα ισπανικό νηπιαγωγείο για ένα ολόκληρο εξάμηνο.
-Πιστεύεις ότι άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζεις το πανεπιστήμιο και γενικότερα τη μάθηση μετά τη φοίτηση σου εκεί; Αν ναι πως ακριβώς;
-Οι σχέσεις μας με τους καθηγητές στη Ισπανία ήταν διαφορετικές: οι καθηγητές βρίσκονταν δίπλα μας. Σπουδάζω νηπιαγωγός και για να κάνω μια ακριβή σύγκριση με το αντικείμενο μου, ένιωθα πως βρισκόμουν σε ένα καλό νηπιαγωγείο κάνοντας ενδιαφέροντα πράγματα, μαθαίνοντας στην πράξη (πχ μέσα από παιχνίδια) ενώ εδώ η μάθηση βασιζόταν περισσότερο στην κενή μεταφορά πληροφοριών και γνώσεων.
-Συγκρίνοντας το πανεπιστήμιο στην Μαδρίτη, ποιο πιστεύεις είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου αλλά και πιο το πιο δυνατό προτέρημα/ πλεονέκτημα;
Αυτό που έλεγα από τη στιγμή που γύρισα είναι ότι γενικά αλλά και ειδικά στο θέμα της εκπαίδευσης δεν έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε. Αυτό που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι ότι σε όλα τα μαθήματα λειτουργούσαμε συνεργατικά ,πέρασα όλα τα μαθήματα με ομαδικές εργασίες. Κάτι το οποίο ξεκινάει βέβαια από έναν φαύλο κύκλο: οι καθηγητές μας «υποχρέωναν» να κάνουμε ομαδικές εργασίες άρα και οι φοιτητές είχαν μάθει να λειτουργούν ανάλογα. Στην Ελλάδα δεν είναι πάντα υποχρεωτικό (τουλάχιστον στο δικό μου τμήμα), δεν υπάρχει παρακίνηση και άρα δεν επιλέγεται και από τους φοιτητές. Αυτό κατά την άποψη μου είναι ένα πολύ μεγάλο μειονέκτημα καθώς θεωρώ πως σε οποιαδήποτε δουλειά βρεθεί κανείς –στο αντικείμενο των σπουδών του ή όχι- είναι αναγκαίο να έχει μάθει να συνεργάζεται αλλά και να σέβεται τη διαφορετικότητα του συνεργάτη του.
Όσον αφορά το πλεονέκτημα, θεωρώ ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει πράγματι ένα πολύ καλό επίπεδο, ειδικά όσον αφορά το θεωρητικό κομμάτι. Οι πλειοψηφία των Ελλήνων φοιτητών ονειρεύεται να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό καθώς κυριαρχεί μια λανθασμένη εντύπωση ότι όλα τα πανεπιστήμια του εξωτερικού βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο από το ελληνικό. Κάτι το οποίο φυσικά δεν ισχύει, όσον αφορά τουλάχιστον στη σύγκριση του Α.Π.Θ. . Παρατήρησα για παράδειγμα ότι εκεί διδάχθηκα σε πολλές περιπτώσεις θεωρητικά κομμάτια τα οποία είχα διδαχθεί ήδη σε προηγούμενο έτος στο Α.Π.Θ. και με μεγαλύτερη εμβάθυνση τις περισσότερες φορές. Το επίπεδο ήταν ίδιο ή και καλύτερο.
– Περιέγραψε ένα τυπικό καθημερινό μάθημα στο πανεπιστήμιο που φοιτούσες.
Θα σας περιγράψω το μάθημα της κινητικής αγωγής. Το συγκεκριμένο μάθημα αφορά τον τρόπο διδασκαλίας μέσα από την κίνηση και την έκφραση συναισθημάτων. Γινόταν σε ένα μεγάλο γυμναστήριο και όχι σε πανεπιστημιακό αμφιθέατρο. Μας δίνονταν κάποια δεδομένα και υλικά και έπειτα σε ομάδες αναπτύσσαμε δραστηριότητες, καταρτίζαμε ένα αναλυτικό πρόγραμμα το οποίο στα επόμενα μαθήματα θέταμε σε εφαρμογή παρουσιάζοντας στους συμφοιτητές μας.
– Την πρώτη ημέρα που μπήκες στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης τι σου προκάλεσε έκπληξη, σου έκανε εντύπωση;
Με εντυπωσίασαν η οργάνωση και οι εγκαταστάσεις σε όλα τα επίπεδα. Επίσης, με εντυπωσίασαν οι εγκαταστάσεις και η καθαριότητα: ξεχωριστές αίθουσες για μουσική, κινητική αγωγή, πληροφορική καθώς και ειδικά διαμορφωμένοι χώροι όπου οι φοιτητές μπορούσα να εργάζονται ομαδικά. Τέλος οι σχέσεις καθηγητών-φοιτητών ήταν λιγότερο τυπικές.
-Ποιες δεξιότητες πιστεύεις ότι σε βοήθησε να αναπτύξεις ο τρόπος διδασκαλίας των μαθημάτων στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης;
Συνεργασία, συνεργασία και συνεργασία. Νιώθω ότι ήταν η πρώτη φορά που έκανα ομαδική εργασία. Δεν ενώσαμε δηλαδή τα κομμάτια που δημιούργησε ο καθένας ατομικά. Διάλογος, ανταλλαγή απόψεων, διαφωνία, μοίρασμα ευθυνών και υποχρεώσεων. Γενικά το Erasmus με πήγε πολύ μπροστά στο θέμα των σχέσεων, δηλαδή να συνυπάρχω και να μην υπάρχω ομαδικά ή να δουλεύω με άτομα που εγώ επιλέγω (φίλους και γνωστούς).
Η Μαρίνα Μορφοπούλου, έχοντας γυρίσει από την Πολωνία μόλις πριν τρεις μήνες, μας μίλησε για το πόσο την άλλαξε η καθημερινή συνύπαρξη με διαφορετικούς ανθρώπους και πως οι ευθύνες με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπη την έκαναν να αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη ψυχραιμία τα προβλήματα που προκύπτου
-Πιστεύεις ότι άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζεις το πανεπιστήμιο και γενικότερα τη μάθηση μετά τη φοίτηση σου εκεί; Αν ναι πως ακριβώς;
Γνώρισα πολλά και διαφορετικά άτομα και γι αυτό βλέπω διαφορετικά πλέον τα πράματα. Παλιότερα, θα περνούσα τον ελεύθερο μου χρόνο χαζεύοντας τηλεόραση ή συναντώντας τους φίλους μου. Πλέον χρησιμοποιώ περισσότερο το ίντερνετ για αναζητήσεις, διαβάζω περισσότερα βιβλία. Επίσης, βλέπω τις σπουδές μου πιο σοβαρά γιατί συνειδητοποίησα ότι στο εξωτερικό υπάρχουν περισσότερες απαιτήσεις, πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι. Γενικότερα, έδωσα περισσότερη έμφαση στις σπουδές μου αλλά τις βλέπω και με εντελώς διαφορετικό μάτι, είναι εφόδια που πραγματικά θα με ωφελήσουν μελλοντικά.
-Συγκρίνοντας το πανεπιστήμιο στη Lodz,ποιο πιστεύεις είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού πανεπιστημίου αλλά και πιο το πιο δυνατό προτέρημα/ πλεονέκτημα;
Εκεί τα μαθήματα συνδέονταν με τη σύγχρονη πραγματικότητα και καθημερινότητα κάτι που εγώ θα έλεγα πως εδώ δε συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό. Οι καθηγητές ενθάρρυναν πολύ τους φοιτητές να μιλήσουν, να εκφράσουν την άποψη τους. Ήθελαν να βοηθήσουν αλλά και να μάθουν από εσένα. Για παράδειγμα, στο μάθημα της ιστορίας ο καθηγητής με ρωτούσε πολλά πράγματα για την ιστορία της Ελλάδας ενώ σε ένα άλλο μου είχε ανατεθεί μια εργασία για το περιβάλλον, τη διαχείριση πόρων και τον εναλλακτικό τουρισμό στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Όσον αφορά το πλεονέκτημα, η δωρεάν παιδεία (δωρεάν συγγράμματα, σίτιση, γυμναστήριο, διαμονή σε κάποιές περιπτώσεις) είναι κάτι που καμιά φορά δεν εκτιμάμε.
-Περιέγραψε ένα τυπικό καθημερινό μάθημα στο πανεπιστήμιο του Lodz.
Γενικά, όλα τα μαθήματα είχαν εργασίες, παρουσιάσεις, έρευνα από τους ίδιους τοις φοιτητές.Ένα από τα μαθήματα που παρακολουθούσα ήταν το “meditation for managers” , το οποίο αφορούσε τη διαχείριση των συναισθημάτων στον εργασιακό χώρο αλλά και την καθημερινή ζωή. Ξεκινούσαμε με ασκήσεις για τη σωστή αναπνοή, για τη χαλάρωση και καταλήγαμε να κάνουμε γιόγκα!
– Την πρώτη ημέρα που μπήκες στο πανεπιστήμιο του Lodz τι σου προκάλεσε έκπληξη, τι σε εντυπωσίασε περισσότερο;
Η καθαριότητα, η τάξη και η ευγένεια του προσωπικού. Έκανα χιούμορ, ήταν όλοι τυπικοί και συνεχείς. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις. Επίσης, κάθε πόρτα φυλασσόταν από security, υπήρχαν πολλά κυλικεία σε κάθε κτήριο (τουλάχιστον τέσσερα). Α! Είχε και γκαρνταρόμπα για τους φοιτητές!
-Ποιες δεξιότητες πιστεύεις ότι σε βοήθησε να αναπτύξεις ο τρόπος διδασκαλίας των μαθημάτων στο πανεπιστήμιο του Lodz;
Έμαθα να συνεργάζομαι, ήταν η πρώτη φορά που έκανα εργασία στα αγγλικά μαζί με κάποιους άλλους. Απέκτησα περισσότερες γνώσεις σε θέματα social media και marketing. Για παράδειγμα έμαθα πώς να χρησιμοποιώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως ένα μέσο για την σε βάθος κατανόηση και γνώση μιας επιχείρησης και του χαρακτήρα της. Στο μάθημα που ήταν σχετικό με το περιβάλλον, ανακάλυψα ένα κομμάτι του εαυτού μου που θα τον ενδιέφερε πολύ να ασχοληθεί με την οικονομία και το περιβάλλον. Πριν δεν μου άρεσε καθόλου η Ιστορία. Όμως χάρη στον καθηγητή κατάφερα να κατανοήσω ότι η ιστορία όντως επαναλαμβάνεται, και αυτό άλλαξε την γενικότερη στάση μου απέναντι στην Ιστορία. Έχω γίνει πιο διαλλακτική, δεν είμαι τόσο απόλυτη όσο παλιά. Ίσως παλιότερα δεν θα επεξεργαζόμουν πολύ την πληροφορία που θα λάμβανα. Τώρα προτιμώ να συζητάω περισσότερο ώστε να εμβαθύνω, να ακούσω τις γνώμες των άλλων, να επηρεάσω και να επηρεαστώ.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους μου παραχώρησαν συνέντευξη και συνέβαλαν στην υλοποίηση του παραπάνω project.[:]
