[:EL]Στον απόηχο των Παραολυμπιακών αγώνων, που ολοκληρώθηκαν αισίως πριν από μερικές μέρες, θυμόμαστε για μια ακόμη φορά πόσο σημαντικό είναι να αποδέχεσαι και να προάγεις την “ιδιαιτερότητα”, διαπρέποντας μάλιστα στηριζόμενος σε αυτή. Αναμφισβήτητα δηλώνουμε όλοι περήφανοι για τα 13 μετάλλια με τα οποία επέστρεψε η αποστολή μας. Πόσο ειλικρινής όμως είναι η έκφραση αυτού του συναισθήματος;
Ίσως βιαστικά η ερώτηση αυτή να φαντάζει ανόητη. Όμως για να αισθάνεσαι περήφανος για κάτι προϋποθέτει ότι το θαυμάζεις, ότι θεωρείς το άτομο που το πράττει ίσο ή, ακόμα περισσότερο, ανώτερο αναφορικά με τις δυνατότητες του από εσένα. Ας αναρωτηθούμε άραγε ποιο ήταν το συναίσθημα που μας προκλήθηκε την τελευταία φορά που είδαμε κάποιο άτομο με “ιδιαιτερότητα” στο δρόμο. Μήπως λύπηση, ίσως και λίγη ενδόμυχη χαρά για την “ευλογία” που είμαστε “κανονικοί”; Ακόμη και εάν δεν είναι όλοι τους αθλητές, δεν μας δίνεται το δικαίωμα να τους λυπόμαστε. Η λύπη για την “κατάσταση” του άλλου δεν μας οδηγεί να τον θεωρήσουμε ίσο , πόσο μάλλον να τον θαυμάζουμε.
Παρόλα αυτά, κομπάζουμε στο ότι βρισκόμαστε συνεχώς σε έναν αγώνα για την προαγωγή της ισότητας. Μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα πασχίζουμε να διδάξουμε στους νέους την ομορφιά της διαφορετικότητας. Πως το διαφορετικό δηλαδή είναι αυτό που ανοίγει τις πύλες για την ελεύθερη σκέψη!
Όπως όμως υποστηρίζει και η επιστήμη της ψυχολογίας, η συμπεριφορά μας αποτελεί συνδυασμό των γνώσεων και των συναισθημάτων μας. Δεν αρκεί να γνωρίζεις ότι ο οποιοσδήποτε με ή χωρίς “ιδιαιτερότητα” είναι ίσος με εσένα, αν δεν τον αισθάνεσαι ίσο. Όταν κάποιον τον λυπάσαι, το κάνεις γιατί αισθάνεσαι ότι είναι σε μειονεκτικότερη θέση από εσένα. Η αντίφαση αυτή εκκολάπτεται μέσα στην κοινωνία. Πλέον όλα γύρω μας κινούνται σε μια ορθολογιστική πραγματικότητα στην οποία η γνώση έχει αντικαταστήσει το συναίσθημα. Η πολιτική της ορθής έκφρασης υποστηρίζεται καθημερινά και από τα social media, συνάδει όμως με την συναισθηματική έκφραση της ισότητας;
Εύκολα είμαστε σε θέση να προσβληθούμε όταν μειώνεται η διαφορετικότητα. Άλλωστε τόσα χρόνια μαθαίνουμε ότι δεν είναι «σωστό» να υποβιβάζεις κάποιον επειδή είναι διαφορετικός. Όμως,το ερώτημα είναι κατά πόσο η συμπεριφορά μας είναι εδραιωμένη και όχι αποτέλεσμα κοινωνικής μάθησης. Αν η συμπεριφορά μας δηλαδή είναι αποτέλεσμα ενδόμυχης πίστης και όχι συμμόρφωσης ως προς τα κοινωνικά “πρέπει” και φόβου της αποδοκιμασίας από τους άλλους αν πράξουμε “μη σωστά”.
Η απάντηση τείνει στο όχι, τουλάχιστον για τους περισσότερους. Η γνώση μας μετουσιώνεται σε συμπεριφορά που δεν προάγεται από το συναίσθημα και από την ειλικρινή έκφραση της αγάπης προς την διαφορετικότητα. Απεναντίας, μετουσιώνεται από την ορθολογιστική σκέψη, ότι το διαφορετικό δικαιούται να είναι ίσο.
Στο σημείο αυτό, θα ήταν άδικο να μην αναγνωρίσουμε στα σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα την προσπάθεια που κάνουν για την ίση μεταχείριση όλων των μαθητών. Στον αντίποδα όμως οφείλουμε να τονίσουμε ότι η επιφανειακή γνώση δεν οδηγεί στον ενστερνισμό μιας άποψης, ούτε στην υιοθέτηση της ισότητας ως στάση ζωής!
Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η λύπη μας για την “ιδιαιτερότητά” του άλλου, να υπερβαίνει την χαρά για την πρόοδό του. Όπως και η συμπεριφορά μας απέναντί του να αλλάζει σε ιδιωτικά πλαίσια που απουσιάζει ο κοινωνικός έλεγχος, και ο θαυμασμός μας να μετουσιώνεται εύκολα σε περιφρόνηση.
Υπάρχει τρόπος να αντισταθούμε στην σύγχρονη κατ’ επίφαση ισότητα; Ναι υπάρχει και θα οδηγηθούμε σε αυτόν αποδεχόμενοι την δική μας “ιδιαιτερότητα”. Αρκεί να αντιληφθούμε οτι όλοι είμαστε “ιδιαίτεροι” , απλά η δική μας “ιδιαιτερότητα” δεν αποκλίνει αρκετά από αυτό που θεωρείται “φυσιολογικό”.
[:]
