Logo White Small

Διεθνής Ημέρα Εκπαίδευσης: Η πρωτοβουλία της ActionAid που αλλάζει τις ζωές των παιδιών

Στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας Εκπαίδευσης στις 24 Ιανουαρίου η Δήμητρα Ντιρογιάννη, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων ActionAid και η Δέσποινα Καρδογέρου, Συντονίστρια Σχεδιασμού Εκπαιδευτικών Δράσεων ActionAid απαντάνε σε ερωτήσεις της ομάδας TEDx University of Macedonia για τα «Εκπαιδευτικά προγράμματα της ActionAid για νέους/νέες και παιδιά».

– Πείτε μας λίγα λόγια για τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ποιος είναι ο σκοπός τους, πότε ξεκίνησαν να λειτουργούν στην Ελλάδα, σε ποιους απευθύνονται, σε ποιες περιοχές λαμβάνουν χώρα, ποια είναι η θεματολογία τους και τι προσφέρουν και ποιο είναι το πιο δημοφιλές πρόγραμμα;

H ActionAid ξεκίνησε τη δράση της στην Ελλάδα το 1998 και από την αρχή, η εκπαίδευση αποτέλεσε βασική προτεραιότητα της οργάνωσης. Από το 2000 δραστηριοποιείται στην ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση παιδιών και νέων γύρω από ζητήματα που αφορούν στα ανθρώπινα δικαιώματα, στις αιτίες της φτώχειας και της ανισότητας στον κόσμο, αλλά και πώς μπορούν να αναλάβουν δράση και να γίνουν φορείς αλλαγής της κοινωνίας.

Όραμα της οργάνωσης είναι ένας κόσμος όπου τα παιδιά, οι νέοι και όσοι σχετίζονται με την εκπαίδευσή τους συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν διαφορετικές οπτικές στην ανάγνωση της πραγματικότητας και βρίσκουν τις ευκαιρίες να δομήσουν τον ρόλο που μπορούν να παίξουν στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Ο σχεδιασμός των υλικών και των δράσεων βασίζεται στην εξισορρόπηση των 3 βασικών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης (οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική) και με την προσθήκη της πολιτισμικής διάστασης. Η μεθοδολογία που πλαισιώνει το εκπαιδευτικό έργο είναι αυτή της Εκπαίδευσης για την Παγκόσμια Πολιτειότητα (Global Citizenship Education). Τα προγράμματα ΕΠΠ έρχονται να τροφοδοτήσουν και να εμπλουτίσουν τη σχολική ύλη με αυθεντικό υλικό γύρω από την τοπική και παγκόσμια πραγματικότητα και τη δυνατότητα συμμετοχής σε συλλογικές δράσεις και εκστρατείες.

Βασικοί συνεργάτες μας όλα αυτά τα χρόνια είναι τα σχολεία. Πάνω από 250.000 μαθητές από σχολεία όλης της Ελλάδας έχουν πάρει μέρος στις εκστρατείες και στα προγράμματά μας. Ενδεικτικά, αναπτύσσουμε παρεμβάσεις όπως οι παρακάτω:
 Εργαστήρια για μαθητές και μαθήτριες δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου
 Εκπαιδεύσεις εκπαιδευτικών
 Εκπαιδευτικό δανειστικό υλικό για νηπιαγωγεία και δημοτικά (εκπαιδευτική βαλίτσα 2Π)
 Μαθητικές εκστρατείες
 Εκπαιδευτικό υλικό γύρω από διάφορες θεματικές

– Ποιες ηλικίες παρακολουθούν συνήθως τα συγκεκριμένα προγράμματα και τι συναισθήματα εκφράζουν τα παιδιά κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας τους;

Αρχικά θα άξιζε τον κόπο να αναφερθούμε στον τρόπο που σχεδιάζουμε τα προγράμματα πριν τα υλοποιήσουμε, γιατί συνδέεται άμεσα με την ανταπόκριση των συμμετεχόντων και των συμμετεχουσών. Τα προγράμματά μας απευθύνονται σε όλες τις ηλικιακές βαθμίδες. Έτσι, κάθε φορά που σχεδιάζουμε λαμβάνουμε υπόψη την ηλικία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, σε σχέση με τα στάδια ανάπτυξης και το γνωστικό της επίπεδο. Το άθροισμα των παραπάνω μας υπαγορεύει και τη μεθοδολογία που θα χρησιμοποιήσουμε κάθε φορά, που σίγουρα θα βασίζεται στη συμμετοχή και στη διάδραση, στην εμπειρία, αλλά και στο βίωμα. Η τέχνη και η ανακάλυψη (με την ευρύτερη έννοια) μέσω αυτής, το παιχνίδι είναι επίσης, για μας ένα βασικό μεθοδολογικό εργαλείο, προσέγγισης των θεματικών μας. Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η δημιουργία ενός ασφαλούς εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, όπου κάθε μαθητής και μαθήτρια μπορεί να συμμετέχει, να εκφραστεί, να ανακαλύψει. Μέσα σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες στα εκπαιδευτικά προγράμματα της ΑctionAid, συμμετέχουν με ενθουσιασμό, εκφράζουν σκέψεις και γνώμες ελεύθερα, τολμούν όχι μόνο να ονειρεύονται, αλλά και μοιράζονται αυτά τα όνειρά τους για το μέλλον και την κοινωνία μέσα στην οποία θέλουν να ζήσουν. Πολλές είναι οι φορές που μετά από την υλοποίηση κάποιου προγράμματος, και εμείς οι ίδιες βγαίνουμε από την εκπαιδευτική διαδικασία, πιο ενδυναμωμένες, με τη βαθιά πίστη ότι ο κόσμος μπορεί και πρέπει να γίνει καλύτερος.

Παρακάτω κάποια λόγια από αυτά που μας είπαν ή έγραψαν μαθητές και μαθήτριες μετά από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα:

«Όλοι είμαστε άνθρωποι και κοιτάζουμε τον ίδιο ουρανό. Πρέπει να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας γιατί δεν είναι νούμερα. Είναι σαν και εμάς. Και όταν συναντάμε ρατσισμό ή αδιαφορία δεν πρέπει να είμαστε απλώς θεατές, αλλά να γίνουμε παίκτες, ώστε να τα καταπολεμήσουμε».

«Αν κάνουμε τέτοια σεμινάρια σε όλους, θα μπορούσε να αλλάξει ο κόσμος».

«Εγώ αισθάνομαι πολύ ωραία που κάνουμε σήμερα όλα αυτά και την Αναδοχή. Γιατί σκέφτομαι ότι αν τα κάνουμε τώρα αυτά, που είμαστε μικροί, φαντάσου τι θα κάνουμε όταν μεγαλώσουμε, θα αλλάξουμε τον κόσμο».

– Γιατί είναι σημαντικό να συμμετέχουν τα παιδιά και οι νέοι σε αυτά τα προγράμματα;

Ο κόσμος συνεχώς αλλάζει και αντιμετωπίζει όλο και πιο σύνθετες προκλήσεις σε όλους τους τομείς της ζωής. Η κλιματική αλλαγή, η άνοδος της ρητορικής του μίσους, η έμφυλη βία και ο ρατσισμός, οι προκλήσεις της ψηφιακής εποχής είναι μερικά από τα ζητήματα που διαμορφώνουν τη σύγχρονη πραγματικότητα. Η απάντηση στην τρέχουσα σύνθετη παγκόσμια κατάσταση είναι η οικοδόμηση μιας άλλης σχέσης με τη γνώση και τον κόσμο μέσα από μια εκπαίδευση που μπορεί να προσφέρει στους μαθητές και στις μαθήτριες ευκαιρίες κριτικής ανάγνωσης όσων συμβαίνουν σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, ώστε να αντιληφθούν την προοπτική και τις δυνατότητές τους να αλλάξουν τα κακώς κείμενα και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας υγιούς κοινωνίας.

MicrosoftTeams image 4
Φωτογραφία αρχείου από το εκπαιδευτικό κέντρο της ActionAid

– Πόσο επηρεάστηκαν τα εκπαιδευτικά προγράμματα από την πανδημία του κορονοϊού;

Ο κορονοϊός, πέραν της υγειονομικής πλευράς, επηρέασε πρωτίστως τις ανθρώπινες σχέσεις, διατάραξε κοινωνικές νόρμες και μας οδήγησε σε μια εσωστρέφεια. Και τα τρία αυτά επηρεάζουν με αρνητικό πρόσημο τα προγράμματά μας και την επικοινωνία μας με τους/τις εκπαιδευτικούς. Ειδικά τον πρώτο καιρό υπήρξε μια εκπαιδευτική αμηχανία, ένα μούδιασμα. Ωστόσο, πολύ γρήγορα συνομιλώντας με τους/τις εκπαιδευτικούς –και εκεί έγκειται η μαγεία της ζωντανής εκπαιδευτικής αλληλεπίδρασης– κινητοποιηθήκαμε και βρήκαμε τρόπους να συνεχιστούν τα εκπαιδευτικά προγράμματα και η εκπαιδευτική διαδικασία εν γένει, προσαρμοσμένα στις νέες συνθήκες. Ήταν και για εμάς μια ευκαιρία να αποκτήσουμε καινούργιες δεξιότητες, τις οποίες και προσπαθήσαμε να μεταλαμπαδεύσουμε.

Τέλος, θα μπορούσαμε να πούμε ότι με έναν τρόπο, σε κάποιες περιπτώσεις και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μας έφερε κοντά. Πολύ πρόσφατα μια εκπαιδευτικός, μετά από το τέλος ενός online εργαστήριου, μοιράστηκε μαζί μας τα παρακάτω: «Ήταν μια όμορφη και εποικοδομητική εμπειρία για όλους μας, καθώς το σχολείο μας είναι σ΄ ένα ορεινό χωριό». Μετά από σχεδόν δυο χρόνια πανδημίας και ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες της εκπαιδευτικής κοινότητας, είμαστε σε θέση να υλοποιούμε εκπαιδευτικά προγράμματα δια ζώσης αλλά και εξ αποστάσεως, έχοντας την πεποίθηση ότι η πανδημία μπορεί να μας στέρησε πολλά, μείναμε όμως ζωντανοί και δημιουργικοί ώστε να συνεχίσουμε απρόσκοπτα το έργο μας.

2o Ellinikou 028
Φωτογραφία αρχείου από το εκπαιδευτικό κέντρο της ActionAid

– Σύμφωνα με τον Sydney J. Harris, «στόχος της εκπαίδευσης είναι να μετατρέψει τους καθρέφτες σε παράθυρα». Πώς ερμηνεύετε αυτή την άποψη;

Δανειζόμαστε τα λόγια ενός πολύ σπουδαίου παιδαγωγού, του Πάουλο Φρέιρε, μέρος της θεωρίας, αλλά και της μεθοδολογίας του οποίου, αξιοποιεί η ΑctionAid στα προγράμματά της (είτε πρόκειται για ενήλικές είτε για παιδιά και εφήβους). Ο Φρέιρε λοιπόν υποστηρίζει ότι: «Η εκπαίδευση δεν αλλάζει τον κόσμο. Η εκπαίδευση αλλάζει τους ανθρώπους και οι άνθρωποι αλλάζουν τον κόσμο». Αν λοιπόν, ο κόσμος μας είναι γεμάτος καθρέφτες και μάλιστα παραμορφωτικούς, αλλά και υψωμένους τοίχους, η εκπαίδευση έχει τη δύναμη να δημιουργεί ανθρώπους, οι οποίοι θα προσπαθούν να κάνουν τους καθρέφτες και τους τοίχους παράθυρα και γέφυρες ώστε να γίνουμε συν-δημιουργοί ενός άλλου κόσμου, πιο δίκαιου και πιο αλληλέγγυου.

– Πόσο εύκολο είναι να επιτευχθεί εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς στην Ελλάδα του σήμερα και ποιο μήνυμα στέλνετε σε όσους/-ες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση στην εκπαίδευση;

Η πορεία προς μια συμπεριληπτική εκπαίδευση συναντά πολλά εμπόδια, όπως η έμφαση στη μετάδοση γνώσεων και πληροφοριών, η ομοιομορφία ως προς τις μεθοδολογίες, ο αυστηρός προσανατολισμός στις εξετάσεις, τα κοινωνικά στερεότυπα, τα οποία φαίνεται να συντηρούν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που απομακρύνεται από τις σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις εξατομικευμένης και διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Είναι επιτακτική ανάγκη, περισσότερο από ποτέ, με τις σύγχρονες προκλήσεις που βιώνει η χώρα μας να δημιουργήσουμε ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία που να αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και να καλλιεργεί τον σεβασμό των δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ένα συμπεριληπτικό σχολείο, ένα σχολείο για όλους θα πρέπει να δημιουργεί ίσες ευκαιρίες, όπου όλοι μαθαίνουμε να συμβιώνουμε με όλους και όλες. Μοιραζόμαστε με την ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα πάλι λόγια δανεικά, αυτή τη φορά από τον Μπρεχτ, που λέει ότι: «Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται ήδη έχει χάσει».

• More Articles

Χάρτης
Άρθρα

Χάρτης: ένα περιοδικό σε ψηφιακό περιβάλλον

Στη σημερινή εποχή της τεχνολογίας, η τέχνη, επιστήμη, ακόμη και τα συναισθήματα ακροβατούν ανάμεσα στον ψηφιακό και στον πραγματικό κόσμο. Πολλές φορές, βλέπουμε την τέχνη

Διάβασε Περισσότερα »

DON'T

miss out

Κάνε εγγραφή στο newsletter για να έχεις όλα τα τελευταία νέα μας απευθείας στο inbox σου!