Ως χρώμα ορίζεται: “η αίσθηση που παράγουν στον οφθαλμό οι φωτεινές ακτινοβολίες, όπως αυτές απορροφώνται ή ανακλώνται από τα σώματα”. Ως ψυχολογία των χρωμάτων ορίζεται: “ο κλάδος που μελετά τις επιπτώσεις της έκθεσης στα χρώματα, στους ανθρώπους”. Το χρώμα παίζει καθοριστικό ρόλο για τους ζωγράφους και τα έργα τους, για την ελκυστικότητα των φαγητών καθώς επίσης και για τα συναισθήματα μας. Έχει συνδεθεί ,κατά καιρούς, με στερεότυπα όπως το “ροζ των κοριτσιών” και το “μπλε των αγοριών” αλλά υπάρχουν αναμφίβολα κοινά αποδεκτές ψυχολογικές και σωματικές επιδράσεις που ασκεί πάνω μας.
Χρώμα και τέχνη
Τα χρώματα χωρίζονται σε θερμά και ψυχρά. Τα ψυχρά, όπως το μπλε, έχουν συνδεθεί με την ηρεμία καθώς και με την θλίψη. Τα θερμά, όπως το κόκκινο, έχουν συνδεθεί με την ενέργεια αλλά και το άγχος. Κάθε καλλιτέχνης κάνει χρήση των χρωμάτων με σκοπό να εκφραστεί και να προκαλέσει το επιθυμητό συναίσθημα στους θεατές των έργων του.
Ο Πάμπλο Πικάσο χρησιμοποίησε τα χρώματα ως πομπό των συναισθημάτων του ανάλογα με την περίοδο που διένυε. Το 1901 ο φίλος του Κασαχέμας αυτοκτονεί, προκαλώντας στον Πικάσο βαριά μελαγχολία ως φυσικό επόμενο. Μέχρι το 1904 οι πίνακές του έχουν αφθονία ψυχρών χρωμάτων με κυρίαρχο το γαλάζιο. Θέλησε να αποδώσει κατ’ αυτόν τον τρόπο την καταθλιπτική του διάθεση και έτσι δημιούργησε έργα που έχουν εξολοκλήρου αποχρώσεις του μπλε. Η θεματολογία που επέλεξε κινείται ανάμεσα στην φτώχεια, την μοναξιά, την απόγνωση. Το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ονομάστηκε “Η Μπλε Περίοδος” και θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό για την πορεία του καλλιτέχνη.
Ακόμη, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ ήταν λάτρης των χρωμάτων και πιστεύεται ότι είναι ένας απ’ τους καλύτερους χρήστες αυτών. Μελέτησε προσεκτικά τις θεωρίες των χρωμάτων και τα συμπληρωματικά τους ζεύγη και αυτό συναντάται σε πολλούς πίνακες του καθώς διαλέγει το μπλε-μοβ και το κίτρινο. Είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο κίτρινο καθώς μέσα απ’ αυτό συμβόλιζε την ευτυχία αλλά και τον φόβο. Σε μια επιστολή που απευθυνόταν στην αδερφή του έγραψε: “Ο ήλιος, ένα φως που ελλείψει καλύτερης λέξης μπορώ να το ονομάσω μόνο κίτρινο, λαμπερό θειούχο κίτρινο, απαλό λεμονόχρυσο. Πόσο όμορφο είναι το κίτρινο!”
Χρώμα και φαγητό
Ακόμα και αν δεν είναι συνειδητά αντιληπτό, το χρώμα στα φαγητά επηρεάζει την όρεξη μας. Υπάρχουν χρώματα που την διεγείρουν και άλλα που την αναστέλλουν. Για να καταναλώσουμε κάτι πρέπει πρώτα να αρέσει στα μάτια μας, το χρώμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με την καλαισθησία.
Τα χρώματα που φαίνεται παγκοσμίως να διεγείρουν την όρεξη είναι το κόκκινο, το κίτρινο, το καφέ και το πράσινο, σε αντίθεση με το μπλε ή το μαύρο. Πολλές αλυσίδες fast food διαλέγουν το κόκκινο, για παράδειγμα, διότι είναι το χρώμα που ανεβάζει την πίεση και τον καρδιακό ρυθμό και φυσικά αυξάνει την όρεξη. Το κίτρινο συνήθως επιλέγεται από τις εταιρίες τροφίμων για να τραβήξει την προσοχή ενώ το πορτοκαλί, ως μίξη του κόκκινου και το κίτρινου, αυξάνει επίσης την όρεξη. Ενώ το μαύρο και το γκρι είναι συνδεδεμένα με την πολυτέλεια, όσον αφορά το φαγητό θεωρούνται χρώματα απωθητικά. Έρευνες έδειξαν πως όταν οι άνθρωποι τρώνε στο σκοτάδι απολαμβάνουν λιγότερο το φαγητό τους καθώς τα χρώματα δεν διακρίνονται με ευκολία.
Χρώμα και συναισθήματα
Κάθε χρώμα προκαλεί στον εγκέφαλο συγκεκριμένα συναισθήματα. Φυσικά αυτά για τον καθένα διαφέρουν, αλλά υπάρχει μια γενικά αποδεκτή άποψη για τις επιπτώσεις των χρωμάτων όπως προαναφέραμε. Πιο συγκεκριμένα, το κόκκινο έχει συνδεθεί με την αγάπη, το πάθος και τον έρωτα. Αυξάνει την ενέργεια και προκαλεί ενθουσιασμό. Το πορτοκαλί είναι το χρώμα της χαράς και της ζωηράδας ενώ το κίτρινο προκαλεί οπτιμιστικές διαθέσεις. Το πράσινο ευνοεί την ηρεμία και την γαλήνη καθώς παράλληλα συμβολίζει την υγεία και την καλή τύχη. Το μπλε κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση ενώ το μαύρο αποπνέει τη δύναμη και το γούστο. Εν γένει τα θερμά χρώματα παρατηρούμε ότι αποπνέουν ζεστασιά και ένταση ενώ τα ψυχρά, συναισθήματα όπως η γαλήνη.
Είναι όντως τόσο σημαντικό το χρώμα στη ζωή μας;
Τα χρώματα επηρεάζουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο πολύ περισσότερο απ’ όσο πιστεύουμε. Όλα είναι χρώμα, υπάρχει παντού και έχει σημαντική δύναμη. Από τους καλλιτέχνες και τα έργα τους, το φαγητό και την όρεξη μέχρι και τα καθημερινά συναισθήματα μας, τα χρώματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή μας. Αυτός είναι ένας από τους λόγους όπου τα καταστήματα και οι εταιρίες δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο marketing και στην επιλογή των χρωμάτων με σκοπό να αποφέρουν τα μέγιστα ανάλογα με τους σκοπούς τους. Με τη σωστή μελέτη αυτών, ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει τα χρώματα και να επωφεληθεί απ’ αυτά με τρόπους που δεν είχε καν φανταστεί.
“Colors, like features, follow the changes of the emotions. ”
― Pablo Picasso
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με το Design μπορείτε να πατήσετε στο link Blog | TEDxUniversityofMacedonia
