Τι είναι πραγματικά ο θυμός;
Ο θυμός είναι μία φυσική και προσαρμοσμένη απάντηση στην απειλή. Ενέχει δυναμικά, συνήθως επιθετικά συναισθήματα και συμπεριφορές που μας επιτρέπουν να πολεμήσουμε και να αμυνθούμε όταν μας επιτίθονται. Μία συγκεκριμένη “ποσότητα θυμού είναι αναγκαία” για την επιβίωσή μας. Από την άλλη όμως δεν μπορούμε και να επιτιθέμεθα σε κάθε άτομο όταν αυτό μας ενοχλεί ή μας κατηγορεί. Υπάρχουν νόμοι, νόρμες και φυσικά κοινή λογική που βάζουν όρια στο που μπορεί να φτάσει ο θυμός μας.
Πότε αισθανόμαστε θυμό;
- στο συναίσθημα αδικίας
- στην παρερμήνευση καταστάσεων
- στην αναζήτηση ερεθισμάτων με σκοπό την συναισθηματική αποφόρτιση από κάποια άλλη αιτία στην οποία δεν αντιδράμε
- όταν θέλουμε να κυριαρχήσουμε και να επιβληθούμε
- λόγω χαμηλής αυτοπεποίθησης
- λογω κάποιων οργανικών δυσλειτουργιών,πχ θυροειδούς
Πώς διαχειριζόμαστε τον θυμό;
Οι τρεις βασικές διαδικασίες είναι η έκφραση, η καταστολή και η ηρεμία.Η έκφραση του θυμού είναι διαφορετική για τον καθένα μας. Κάποιοι αποσύρονται και καταπιέζουν το συγκεκριμένο συναίσθημα.Τέτοιες συμπεριφορές ενοχοποιούνται για σειρά ψυχοσωματικών συμπτωμάτων.
Άλλοι όταν θυμώνουν, εκτονώνουν το συναίσθημά τους φωνάζοντας, βρίζοντας ή ακόμα προκαλώντας ζημιές ή προβαίνουν και σε πιο ακραίες εκφράσεις βίας προς τον εαυτό τους ή τους άλλους. Πάνω στην έκρηξή τους βγάζουν λεκτική επιθετικότητα. Συνήθως οι συμπεριφορές αυτές φέρνουν στα άτομα ενοχές και ενέχουν αρκετά τον κίνδυνο καταστροφής των διαπροσωπικών σχέσεων. Πολλές περισσότερες πληροφορίες και ερεθίσματα μπορείτε να αναζητήσετε και σε δύο ενδιαφέροντα TEDxTalks: Anger_is_your_ally_a_mindful_approach_to_anger & Why_we_get_mad_and_why_it_s_healthy
Τι σημαίνει πραγματικά ο θυμός;
Οι άνθρωποι με τον θυμό τους συχνά επικοινωνούν το μήνυμα «δώσε μου προσοχή», «νιώθω πληγωμένος». Είναι σημαντικό να γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στον θυμό και την οργή, την ενόχληση, την πικρία, το μίσος, την απόγνωση και άλλα συναισθήματα που μπορεί ακόμα και να συνυπάρχουν. Μία άλλη παγίδα είναι η αλόγιστη χρήση λέξεων όπως «ποτέ» ή «πάντα» που οδηγούν τα θυμωμένα άτομα και τους “αντίπαλους” σε ακόμη μεγαλύτερη σύγκρουση και αδιέξοδο.
Πιθανές επιπτώσεις του θυμού…
Όταν η έκφραση του θυμού παρεμποδίζεται τότε εσωτερικεύεται και συχνά κρύβεται πίσω από συναισθήματα όπως ντροπή, θλίψη, απόγνωση ακόμα και απάθεια. Τότε μιλάμε για μεταμφιεσμένο θυμό. Όταν ο θυμός οδηγεί σε συνεχή ξεσπάσματα, αυτό έχει μεγάλο κόστος στην προσωπική μας ζωή και η επιθετικότητα και οι διενέξεις οδηγούν σε λιγότερη ικανοποίηση μέσα στις σχέσεις μας. Τότε μιλάμε για κακοποιητικό θυμό.
Η κατηγορηματική και όχι επιθετική έκφραση του θυμού είναι η πιο υγιής έκφραση του. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, χρειάζεται να μάθουμε πώς να γνωρίζουμε τι πραγματικά θέλουμε, πώς να το παίρνουμε και κυρίως χωρίς να πληγώνουμε τους άλλους. Γινόμενοι κατηγορηματικοί δεν σημαίνει ότι γινόμαστε πιεστικοί ή απαιτητικοί, σημαίνει ότι σεβόμαστε τους άλλους και κυρίως τον εαυτό μας.
Ένα άλλο στάδιο του θυμού, είναι η καταστολή του και ο μεταβολισμός του προς μία άλλη κατεύθυνση. Αυτό συμβαίνει όταν καταπιέζουμε το θυμό μας, σταματάμε να τον σκεφτόμαστε και επικεντρωνόμαστε σε κάτι θετικό. Ο στόχος είναι να καταστείλουμε το θυμό και να τον μετατρέψουμε σε εποικοδομητική συμπεριφορά.
Ο κίνδυνος είναι ότι αν δεν εξωτερικευθεί ο θυμός μπορεί να γυρίσει προς το εσωτερικό μας, προς τον εαυτό μας. Ο θυμός που στρέφεται προς τον εαυτό μας, μπορεί να προκαλέσει υπερένταση, υψηλή πίεση ή ακόμα και κατάθλιψη.
Ο θυμός που δεν εκφράζεται μπορεί να προκαλέσει και άλλα προβλήματα. Μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές εκφράσεις του θυμού, όπως παθητική επιθετικότητα ή μία προσωπικότητα που δείχνει κυνική και εχθρική. Οι άνθρωποι που επικρίνουν συνέχεια τους άλλους και κάνουν κυνικά σχόλια, δεν έχουν μάθει να εκφράζουν εποικοδομητικά το θυμό τους. Δεν μας εκπλήσσει που δεν έχουν και επιτυχημένες σχέσεις.
Τέλος, επέρχεται η ηρεμία. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο υπάρχει έλεγχος της εξωτερικής συμπεριφοράς, αλλά επίσης έλεγχος και των εσωτερικών απαιτήσεων καθώς προλαμβάνοντας και ηρεμώντας τους καρδιακούς ρυθμούς, ηρεμούμε τον εαυτό μας και αφήνουμε την ένταση στην άκρη. Η επίλυση του θυμού, δεν είναι μία απλή διαδικασία που μπορεί να λυθεί άμεσα. Υπάρχουν όμως μερικοί τρόποι για να κατευναστεί το αρχικό συναίσθημα και έτσι να μην διοχετευθεί σε μεγαλύτερη έξαρση, όπως είναι η αλλαγή στον τρόπο σκέψης.
Τελικά…
Η αλήθεια είναι πως το θέμα του θυμού είναι κάτι πολύ περίπλοκο. Όταν αναφερόμαστε στο συγκεκριμένο συναίσθημα συνήθως σκεφτόμαστε κάτι αρνητικό και κάτι ενοχοποιημένο που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και αναταραχή στα άτομα και τις σχέσεις τους. Στην πραγματικότητα, ο θυμός είναι μια ένδειξη για να ξεκινήσει η επίλυση ενός προβλήματος και να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα σε διαφορετικές οπτικές.
Είναι λοιπόν φυσιολογικό να θυμώνουμε και αδιανόητο το να μην. Απλώς είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να διαχειριζόμαστε και να εκφράζουμε τον θυμό μας σωστά, τόσο για το καλό το δικό μας, όσο και για την ομαλή συνύπαρξη και την διατήρηση υγιούς σχέσης με τα άτομα που μας περιβάλλουν.
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με την Ευεξία μπορείτε να διαβάσετε στο : Blog | TEDxUniversityofMacedonia
