Στη σημερινή εποχή της τεχνολογίας, η τέχνη, επιστήμη, ακόμη και τα συναισθήματα ακροβατούν ανάμεσα στον ψηφιακό και στον πραγματικό κόσμο. Πολλές φορές, βλέπουμε την τέχνη να ψηφιοποιείται ώστε να επιβιώσει, να διαδοθεί και στην τελική να μπορέσει να ανθίσει.
Μία μορφή τέχνης που έχει αλλάξει άρδην από την εποχή που η τεχνολογία μπήκε στην καθημερινότητα των ανθρώπων, είναι η τέχνη της συγγραφής η οποία μέχρι πρότινος έβρισκε το καταφύγιο της σε σελίδες περιοδικών, βιβλίων και εφημερίδων, ενώ, τώρα βρίσκεται κρυμμένη (και) στις οθόνες μας. Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν τελικά η τεχνολογία εξυπηρετεί την τέχνη και την βοηθάει στο να παραμείνει ζωντανή ή την φθείρει ;
Σε αυτό το ερώτημα μας απαντάνε, με το δικό τους τρόπο, οι υπεύθυνοι του περιοδικού «Χάρτης», το οποίο, ενώ εκδιδόταν εντύπως μέχρι το 1987, επανεκδόθηκε ψηφιακά το 2019. Ο “Xάρτης” έχει αποκτήσει μία μορφή ψηφιοποιημένη, ιδιαίτερα ελκυστική για τον μέσο αναγνώστη, ο οποίος αποζητά περιεχόμενο προσαρμοσμένο στην νέα ψηφιακή πραγματικότητα.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία του Χάρτη και για το “σκοπό” που επιτελεί η έκδοση του.
Το περιοδικό Λόγου και Τέχνης «Χάρτης» κυκλοφόρησε σε έντυπη έκδοση το 1982 και κυκλοφορούσε κάθε δίμηνο μέχρι το 1987, αποτελώντας σταθμό στον λογοτεχνικό περιοδικό Τύπο της εποχής. Ο Χάρτης – Μηνιαίο περιοδικό Λόγου και Τέχνηςεπανεκδόθηκε διαδικτυακά την Πρωτοχρονιά του 2019, κυκλοφορώντας δωρεάν κάθε μήνα. Με πρωτότυπα κείμενα μονίμων και νέων συνεργατών και επιμελημένες μεταφράσεις στα ελληνικά, ο Χάρτης θέλει να προβάλλει κάθε δημιουργική πρωτοβουλία που εμφανίζεται στην τέχνη. Τα κείμενα αυτά εικονογραφούνται και εναρμονίζονται με προσεγμένη γραφιστική παρουσίαση, αξιοποιώντας όλα τα μέσα που προσφέρει η σύγχρονη διαδικτυακή τεχνολογία.
Κάθε τεύχος περιλαμβάνει Κλίμακες, δηλαδή κείμενα στοχασμού ή σχολιασμού γραμμένα από διακεκριμένους τακτικούς και νέους συνεργάτες. Περιλαμβάνει επίσης: Ποίηση, Πεζογραφία, δοκίμια και άλλες μορφές του λόγου. Όλα αυτά συμπληρώνονται συχνά από ηχητικά ή βιντεοσκοπημένα αρχεία (Ηχηρά παρόμοια), ενώ επιπλέον στήλες παρουσιάζουν επίκαιρα σχόλια (Στίγματα), βιβλιοκρισίες, συνεντεύξεις, ταξιδιωτικές Πυξίδες, πολλαπλά κείμενα για ζώα , φανταστικά ή πραγματικά (Ζωολογικός κήπος), λογοτεχνική (Γ)αστρονομία, ποικίλα λογοτεχνικά Τεχνάσματα και βιβλία ή έργα για παιδιά 2ης και 3ης ηλικίας (Το χαρτάκι). Ο Χάρτης είναι τόπος και τρόπος έκφρασης της Τέχνης. Ένα πεδίο αισθητικών και λεκτικών συγκρούσεων ευρέος φάσματος.
Πώς αποφασίστηκε να προχωρήσετε στην ψηφιοποίηση του; Επρόκειτο για εξέλιξη ή για μια εν μέρει αναγκαστική προσαρμογή στην ψηφιακή πραγματικότητα;
Η ηλεκτρονική πρόσβαση αυξάνει κατά πολύ την αναγνωσιμότητα όταν η ανάγνωση μειοδοτεί έναντι της εικόνας. Από την άλλη, οι αναγνώστες των έντυπων τευχών ενός έτους, αντιστοιχούν σχεδόν με τους ημερήσιους επισκέπτες του διαδικτυακού περιοδικού. Εξού και προσαρμόσαμε, κατά το δυνατόν, την αισθητική τής παραδοσιακής τυπογραφίας στα νέα μέσα, με κύριο στόχο την προβολή των κειμένων στο μέγιστο των αποδεκτών. Η επανέκδοση του περιοδικού σε ηλεκτρονική μορφή, λοιπόν, ήταν πλέον μονόδρομος.
Τι ρόλο έχει ο Χάρτης ως μία “φωνή λόγου” στο διαδίκτυο όπου κυριαρχεί το ολιγόλεπτο ερέθισμα και η εικόνα; Τι στοίχημα θέλει να κερδίσει
Αξιοποιώντας τόσο την λακωνικότητα των ερεθισμάτων όσο και τις ασυνήθιστες εικόνες (ακόμα και την μορφή του κειμένου ως «εικόνα»), ο Χάρτης προτείνει την ανάγνωση όχι μόνο «εύπεπτων» αλλά και εκτεταμένων ή πιο «δύσκολων» κειμένων. Παράλληλα, από το πρώτο κιόλας τεύχος, σε ειδική στήλη, καλλιεργείται και το τοπίο της σύγχρονης ελληνικής μικρο-μυθοπλασίας. Λέγεται ότι ο Θεός δεν παίζει ζάρια. Αντιθέτως, οι Τέχνες, γενικότερα, διακυβεύουν διαρκώς· έτσι, η παρουσία του Χάρτη στο διαδίκτυο δεν περιορίζεται στο να κερδίζει (ή να χάνει) στοιχήματα· κάποτε, βάζει όμως… Και αυτή η παρέμβαση στο χάος, μέσω ιδιότυπων φωνών και ανατρεπτικών επιλογών, είναι το τελικό στοίχημα.
Η μέχρι τώρα πορεία δείχνει ότι υπάρχει πολύς κόσμος που μπορεί και θέλει να διαβάζει πέρα από τα κείμενα-συνθήματα. Απέναντι στην προχειρότητα και στον εκχυδαϊσμό των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, ο Χάρτης καταθέτει αυθεντικά έργα ανθηρού Λόγου και ποικίλες μορφές Τέχνης.
Τι κοινό πιστεύετε ότι έχουν όσοι γράφουν για τον Χάρτη;
Όσοι γράφουν για τον Χάρτη έχουν ευρύ και πολλαπλό κοινό εντός και εκτός χωρικών υδάτων. Έναν «σκληρότερο» πυρήνα εραστών της λογοτεχνίας και εν γένει των Τεχνών, πλαισιώνουν αναγνώστες, που κάθε μήνα μπαίνουν στο καινούργιο τεύχος αναζητώντας κείμενα μονίμων Χαρτογράφων και καινούργιων συγγραφέων που έχουν προτείνει συνεργασίες τους στο περιοδικό, το οποίο αποδίδει μεγάλη σημασία στην ισόρροπη σχέση μεταξύ σταθερών και νέων συνεργατών, ο αριθμός των οποίων καθημερινά αυξάνεται. Το κοινό στοιχείο που συνδέει όλους αυτούς είναι η ποιότητα της εργασίας τους, η γνώση του μέσου, κάποιες διακριτές ιδιομορφίες και, συχνά, η «λοξή» ματιά τους, τόσο προς την Παράδοση ως και προς την ρέουσα Επικαιρότητα.
Πως θα μπορούσατε να κάνετε τους νέους να έρθουν πιο κοντά στην τέχνη και ιδίως στη λογοτεχνία;
Είναι εμφανές ότι τεύχος με τεύχος πυκνώνει το ενδιαφέρον νέων αναγνωστών, να διερευνήσουν και να περιπλανηθούν σε ένα λιτό, ελκυστικό και χρηστικό ταυτόχρονα «περιβάλλον» που εμφανίζεται στην οθόνη του τηλεφώνου ή του υπολογιστή τους, στα μέσα δηλαδή που χειρίζονται καθημερινά. Συνδράμουν σ’ αυτό τεχνικές διακειμενικότητας και διαδραστικών συνδέσμων που οδηγούν από το ένα σημείο στο άλλο, (εντός και εκτός τεύχους), όπως και η ένταξη ακόμα του στοιχείου της παρωδίας και, εν γένει του διακριτικού χιούμορ ως αντίβαρο στην σοβαροφάνεια που κυριαρχεί συνήθως στον γραπτό λόγο.
Βέβαια, το μυστικό είναι ένα: να διαβάζουν. Όχι μονάχα τις δίνες των SMS αλλά και τους ωκεανούς αχανών κειμένων με υποσημειώσεις και παραπομπές. Να αναζητούν κάθε είδους ερεθίσματα που οδηγούν στην ανάγνωση. Και τα ερεθίσματα υπάρχουν παντού. Ας μη το ξέρουν. Ας μη ξέρουν καν ότι διαβάζουν. Ας μένει μυστικό!
Για περισσότερα άρθρα και συνεντεύξεις, μπορείτε να διαβάσετε στο: Blog | TEDxUniversityofMacedonia
