Τα παραμύθια είναι σύντομες ή λαϊκές ιστορίες που ενσωματώνουν το έθος, το οποίο μπορεί να εκφραστεί ρητά στο τέλος του ως αξιωματική αρχή. Συγγενές του μύθου αλλά διαφοροποιημένο εννοιολογικά το παραμύθι είναι εξαρχής μια επινόηση, μια μυθιστοριογραφία, μια φαντασιακή αφήγηση η οποία ορισμένες φορές χρησιμοποιεί μεταφορικά κάποιο ζώο ως κεντρικό χαρακτήρα του ή εισάγει στερεότυπους χαρακτήρες. Προσωποποιεί και εξατομικεύει διαφορετικά στοιχεία πέρα από τη λογική του χώρου και του χρόνου και επεκτείνεται αδιάκριτα από τον οργανικό στον ανόργανο κόσμο, από τον άνθρωπο και τα ζώα στα δέντρα, τα λουλούδια, τις πέτρες, τα ρεύματα και τους ανέμους. Το παραμύθι κάνει χρήση συμβόλων, τα οποία με ποιητικό, λυρικό αλλά και αλληγορικό τρόπο εκφράζονται και αποδίδουν νόημα στις μεταφορές του.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό τα μικρά παιδιά να διαβάζουν παραμύθια;
Εκπαιδευτικό περιεχόμενο…
Η αλήθεια είναι πως τα παραμύθια είναι από τις πρώτες μορφές διδασκαλίας, η πρώτη επαφή των παιδιών με τη γραφή, την ανάγνωση, γενικότερα την γλωσσική επικοινωνία. Χάρη στον συμβολικό χαρακτήρα τους, τα παραμύθια λειτουργούν πάντα και ηθικά. Μέσα από τις εμπειρίες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ήρωες, αλλά και τους ευφάνταστους τρόπους επίλυσης που επινοούν, τα παιδιά γίνονται πιο δημιουργικά, αποκτούν κριτική σκέψη αλλά και αρχές δεοντολογίας καθώς δεν είναι κάθε τρόπος σωστός για να αντιμετωπίσεις κάποια κατάσταση, ή έστω αν επιλέξεις τον “λάθος” τρόπο, θα υπάρξουν οι ανάλογες συνέπειες.
Ψυχολογική ανάπτυξη…
Τα παραμύθια σίγουρα παίζουν ρόλο και στην ψυχολογική- συναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου. Κάθε παιδί εντοπίζει πάντα τον αγαπημένο του ήρωα, δηλαδή στην ουσία αυτόν με τον οποίο ταυτίζεται περισσότερο. Παρακολουθώντας την τροπή των πραγμάτων μπορεί να αντιληφθεί τα θετικά αλλά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ήρωα και κατά συνέπεια του εαυτού του, να βιώσει ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήματα, να τα αντιληφθεί και να τα διαχειριστεί.
Το άγχος για παράδειγμα, ένα πρόβλημα που εμφανίζεται συχνά κυρίως σε νεαρές ηλικίες, είναι μια κατάσταση με την οποία το παιδί έρχεται αντιμέτωπο κατά την πλοκή ενός παραμυθιού καθώς γίνεται ένα με την ιστορία και τα εμπλεκόμενα πρόσωπα και καλείται να συναισθανθεί την αγωνία τους αλλά και να σκεφτεί πως θα απαλλαγεί από αυτή την στρεσογόνο κατάσταση.
Σχέση γονέα – παιδιού…
Η καθημερινή επαφή που συνεπάγεται η ανάγνωση ενός παραμυθιού φέρνει γονέα και παιδί πιο κοντά. Η εμπιστοσύνη του παιδιού απέναντι στον κηδεμόνα του αυξάνεται καθώς ξεκινάνε να δημιουργούνται κάποιες προσδοκίες, οι οποίες μόλις ικανοποιηθούν ενισχύουν θετικά το συναίσθημα αυτό. Ο γονέας από την άλλη πλευρά αποκτά ένα ακόμη πιο έντονο αίσθημα δέσμευσης και ευθύνης να καλύψει τις προσδοκίες που έχει δημιουργήσει το παιδί και μόλις αυτές εκπληρωθούν αισθάνεται ικανοποίηση και πληρότητα.
Επίσης η ώρα του παραμυθιού είναι μια ώρα που αφιερώνει ο ένας στον άλλον αποκλειστικά, κάνοντας έτσι το δέσιμο παιδιού και ενήλικα πιο γερό. Η συζήτηση και τα σχόλια που πάντα ακολουθούν μετά το τέλος της ιστορίας, το μοίρασμα των σκέψεων, ακόμα και η ένσταση για ένα δυσάρεστο τέλος από το παιδί προς τον γονέα βοηθάει τον δεύτερο να κατανοήσει τις έγνοιες και την ψυχοσύνθεση του παιδιού του.
Υπαρξιακά…
Ουσιαστικά τα παραμύθια είναι ένας εύκολος και σύντομος τρόπος να θέσει κανείς ένα υπαρξιακό δίλημμα, να αφηγηθεί με μεγαλύτερη άνεση ένα σοβαρό και επίμαχο θέμα, όπως είναι οι οικογενειακές αντιπαραθέσεις, η απώλεια, οι σωματικές αδυναμίες, τα κοινωνικά στερεότυπα… Φέρνοντας τα παιδιά σε επαφή με τέτοια ζητήματα από νωρίς αλλά με τον τρόπο μιας μαγικής ιστορίας, αυτά προετοιμάζονται ομαλά για τον κόσμο της ενήλικης ζωής, για την κοινωνία που θα αντιμετωπίσουν, τους ανθρώπους, τον εργασιακό τομέα αλλά ακόμα και τα απρόοπτα που δεν μπορούν να καθορίσουν, έτσι ώστε όλα αυτά να στοιχίσουν όσο το δυνατόν λιγότερο στην ψυχική τους υγεία.
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με την Εκπαίδευση, μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω: Blog | TEDxUniversityofMacedonia
