[:EL]Τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της διεθνούς επιτροπής του ΟΗΕ για τον έλεγχο των ναρκωτικών το 2016 είναι αποκαλυπτικά: στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται ότι περισσότερο από το ένα τέταρτο των ανθρώπων ηλικίας μεταξύ 15 και 64 ετών έχουν κάνει χρήση παράνομων ουσιών τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, με την κάνναβη να είναι η πιο διαδεδομένη ουσία τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη γενικότερα. Το ενοχοποιημένο προφίλ των ναρκωτικών αρχίζει σιγά-σιγά να ξεθωριάζει. Έφτασε μήπως η ώρα να να αντιμετωπίσουμε κριτικά τα στερεότυπα που συνοδεύουν το φαινόμενο της εξάρτησης και να δώσουμε μια δεύτερη ευκαιρία σε μερικούς συνανθρώπους μας;
Η Εύη Μαυροπούλου, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια και υπεύθυνη του συμβουλευτικού κέντρου απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ μας παροτρύνει να δούμε το ζήτημα της εξάρτησης με μια άλλη ματιά, μέσα από την ομιλία της στο φετινό main event του TEDxUniversityofMacedonia. Ακολουθεί η πρόγευση μιας ιδιαίτερης ομιλίας, που σίγουρα κανένας μας δεν πρέπει να χάσει!
- κ. Μαυροπούλου, ποιο είναι το ψυχολογικό προφίλ ενός εξαρτημένου ατόμου στη σημερινή Ελλάδα;
Η εκτίμηση μου είναι ότι δεν έχουν σημειωθεί τραγικές αλλαγές στη σημερινή Ελλάδα από ότι πριν από μερικά χρόνια στους ανθρώπους που βρίσκονται στη χρήση. Έτσι, παρά την οικονομική κρίση, συνεχίζουν οι άντρες χρήστες να είναι είναι περισσότεροι από τις γυναίκες, με το όριο έναρξης της κατάχρησης κάποιας ουσίας να εντοπίζεται και πάλι στην εφηβεία.
Οι άνθρωποι που προσεγγίζουν το ΚΕΘΕΑ ανήκουν κυρίως στα μεσαία και χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Μπορεί να είναι άνθρωποι που είχαν πολλά προβλήματα στη ζωή τους μεγαλώνοντας ή μπορεί απλά κάποια στιγμή στη ζωή τους, από περιέργεια, όπως συμβαίνει συνήθως στην εφηβεία, να δοκίμασαν κάποια ουσία και στη συνέχεια για διάφορους λόγους να “κόλλησαν”. Αυτό όμως που έχει αλλάξει για τους χρήστες, συγκριτικά με το παρελθόν, είναι η μεγαλύτερη εξαθλίωση των ίδιων και των οικογενειών τους σε διάφορα επίπεδα. Ακόμη και η ποιότητα των ουσιών που προμηθεύονται σήμερα είναι πολύ κακή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους και τον εθισμό τους σε αυτές.
- Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, ο αριθμός των χρηστών ουσιών φαίνεται πως έχει αυξηθεί στα χρόνια της κρίσης. Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Στα χρόνια της κρίσης συνήθως οι εξαρτήσεις αυξάνονται, γιατί δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι αποτελούν ένα μέσο αντιμετώπισης προβλημάτων. Η αυξημένη κατάχρηση συνδέεται με την αυξημένη ανεργία, όπως επίσης και με τη μετανάστευση, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Όπως έχει δείξει και η ιστορία, η χρήση των ουσιών σε περιόδους οικονομικής εξαθλίωσης σημειώνει μεγάλη άνοδο και αυτό οφείλει να μας προβληματίσει τόσο ατομικά, όσο και συλλογικά, ως κοινωνία.
- Ο ρόλος σας ως σύμβουλος απεξάρτησης επεκτείνεται, μεταξύ άλλων, και στην οικογενειακή συμβουλευτική. Ποια είναι η στάση της ελληνικής οικογένειας -και της ελληνικής κοινωνίας γενικότερα- απέναντι στην εξάρτηση;
Η οικογένεια του χρήστη έχει διαφορετική στάση απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα από την κοινωνία συνολικά και αυτό συμβαίνει διότι την αφορά άμεσα αυτό το θέμα. Επομένως το βλέπει με άλλη ματιά. Η οικογένεια ενός ανθρώπου που βρίσκεται στη χρήση βρίσκεται σε κρίση και αδυνατώντας η ίδια να αντιμετωπίσει το παραπάνω πρόβλημα μόνη της, απευθύνεται συνήθως πρώτη, πριν από το χρήστη, στα προγράμματα απεξάρτησης για αναζήτηση βοήθειας. Είναι δηλαδή πολύ σημαντική η κινητοποίηση της οικογένειας για την επιτυχή αντιμετώπιση της εξάρτησης από το συγγενή-χρήστη.
Από την άλλη πλευρά, η κοινωνία βλέπει τον εξαρτημένο ως έναν άρρωστο, άλλες φορές σαν κακομαθημένο ή τεμπέλη, μερικές φορές και σαν εγκληματία. Τέλος, υπάρχει και μια μερίδα ανθρώπων που αντιμετωπίζει την εξάρτηση από τις ουσίες ως ένα σύμπτωμα μιας κοινωνίας, η οποία συνολικά νοσεί. Και αυτή είναι απλά, μία από τις κορυφές του παγόβουνου.
“Η δουλειά με την οικογένεια παίζει καταλυτικό ρόλο στην προσπάθεια απεξάρτησης ενός ατόμου, η οποία εκτός από χρονοβόρα, είναι και αρκετά δύσκολη”, σημειώνει η Εύη Μαυροπούλου.
- Δηλαδή η εξάρτηση είναι νόσος; Και αν ναι, θεραπεύεται;
Ως εργαζόμενη σε πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής παρέμβασης, δεν εκτιμώ ότι η εξάρτηση αποτελεί μία νόσο με την κλασική ιατρική έννοια του όρου. Θα έλεγα πως η εξάρτηση είναι μάλλον, το αποτέλεσμα του συνδυασμού των επιλογών ενός ανθρώπου, με βιολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες. Η ίδια η κατάχρηση ουσιών μπορεί, και πολύ συχνά το κάνει, να οδηγήσει σε διάφορα νοσήματα. Και αυτή η θεώρηση μου δίνει περισσότερες δυνατότητες παρέμβασης στη συγκεκριμένη περίπτωση, πέρα από την χορήγηση ενός φαρμάκου. Υπάρχει συνεπώς, τρόπος αντιμετώπισης της εξάρτησης. Ο τρόπος αυτός σε καμία περίπτωση δεν είναι εύκολος και ανώδυνος, μπορεί όμως να επιφέρει στο χρήστη που το επιλέγει το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή την απεξάρτηση.
- Καταλήγοντας, θα μιλήσετε για το πως μπορούμε να δούμε την εξάρτηση με μια άλλη ματιά. Πολύ σύντομα, τι να περιμένουμε από την ομιλία σας στο φετινό main event του TEDxUniversityofMacedonia?
Θα ήμουν ευχαριστημένη, αν τουλάχιστον μερικοί ακροατές έφευγαν από την ομιλία έχοντας στο μυαλό τους έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας του θέματος της εξάρτησης, μακριά από τους δραματικούς τόνους, το θυμό και την άγνοια που συνήθως συνοδεύουν το συγκεκριμένο ζήτημα. Να παρουσιάσω δηλαδή το ζήτημα της εξάρτησης από μια διαφορετική οπτική γωνία και με αυτό τον τρόπο ενδεχομένως κάποιος, βλέποντας ένα χρήστη, να έχει το περιθώριο να το δει με έναν άλλο τρόπο.
H Εύη Μαυροπούλου θα γίνει μέρος ενός μοναδικού δικτύου συνειδήσεων στις 11 Νοεμβρίου! Μάθε περισσότερα για το TEDxUniversityofMacedonia 2017 εδώ![:]
