[:EL]Κάθε TEDx event φημίζεται για τις ομιλίες του που μέσα σε μόλις λίγα λεπτά καταφέρνουν να περάσουν νέες ιδέες σε κάθε τομέα. Όμως 10 λεπτά δεν είναι αρκετά πάντα για να καταλάβεις τον λόγο για τον οποίο ένας ομιλητής παθιάστηκε με το θέμα. Σίγουρα επίσης λίγα λεπτά δεν χωράνε όλη τη γνώση που θα θέλαμε να μας μεταδώσει ένας άνθρωπος που έχει πετύχει στο πεδίο του. Για τον λόγο αυτό ζητήσαμε από όλους τους ομιλητές της φετινής διοργάνωσης να μας αφιερώσουν λίγη ώρα παραπάνω για να κατανοήσουμε καλύτερα τόσο τις ιδέες τους όσο και τους ίδιους. Ο Ανδρέας Φατούρος μας αποκαλύπτει από που πραγματικά πηγάζει η αξία των εκθεμάτων στα μουσεία και μιλάει για τον σκοπό της εφαρμογής του, Clio Muse!
- Ποια ιδέα θα ήθελες να περάσεις μέσω της ομιλίας σου;
Η ιδέα που θέλω να περάσω στηρίζεται στο ότι η τέχνη είναι μια πηγή έμπνευσης και μέσα στα μουσεία που προσπερνάμε καθημερινά βρίσκονται τα ερεθίσματα που καθημερινά χρειαζόμαστε. Οι άνθρωποι θα πρέπει να σταματήσουν να τα βλέπουν ως στατικά πράγματα και να τα δούνε να ζωντανεύουν μέσα από τις ιστορίες που έχουνε να διηγηθούν.
- Πιστεύεις πως το πρόβλημα της μικρής προσέλευσης του κόσμου στα μουσεία είναι εγχώριο ή παγκόσμιο;
Το πρόβλημα είναι γενικό. Εγώ μπορεί να τονίζω στον τίτλο της παρουσίασής μου αυτό για να ρίξω ένα επιπλέον βάρος και τροφή για σκέψη στον Έλληνα, αλλά μέσα στην παρουσίαση το καταρρίπτω λίγο γιατί στην ουσία τα στατιστικά της Ευρώπης κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με την δική μας. Εξαιρούνται φυσικά κάποιες χώρες όπως η Σουηδία που έχουν υπερδιπλάσια επισκεψιμότητα. Γενικά όμως ο κόσμος δεν πηγαίνει στα μουσεία κατ’ αρχήν γιατί τα μουσεία δεν αφηγούνται καλά τις ιστορίες των εκθεμάτων τους αλλά και επειδή ο επισκέπτης δεν τα έχει βάλει στην καθημερινότητά του.
- Πως προέκυψε η δική σου αγάπη για τα μουσεία; Είναι σπάνιο να βλέπεις άτομα σε τέτοια ηλικία να αγαπάνε τόσο πολύ τα μουσεία.
Εγώ ξεκίνησα από μικρός να κάνω διάφορες συλλογές και επίσης έχω σπουδάσει συντηρητής έργων τέχνης. Αυτό που με συγκινούσε πάντα είναι πως τα αντικείμενα που μπορεί να έχουν οποιαδήποτε συναισθηματική αξία για εμάς όπως ένα σημείωμα του παππού μας ή μία κούπα από την οποία ήπιε η κοπέλα των ονείρων μας, όλα αυτά τα αντικείμενα κρύβουν μια ιστορία. Τα εκθέματα και τα αντικείμενα των μουσείων δεν έχουν καμία υπόσταση από μόνα τους. Υπάρχουν γιατί υπάρχουν ιστορίες που τα κάνουν σημαντικά. Αυτό κάνει τα αντικείμενα και την τέχνη σημαντική. Οι ιστορίες και αυτό που κρύβεται πίσω από αυτά.
- Μέσω του διαδικτύου έχουμε πολύ εύκολη πρόσβαση στα μουσεία και στα εκθέματά τους δωρεάν. Πιστεύεις πως αυτό παίζει ρόλο στο ότι ο κόσμος δεν πηγαίνει στα μουσεία ή στο ότι δεν εκτιμάει την τέχνη γύρω του;
Νομίζω δεν έχει καμία σημασία καθώς τo μουσείο τις περισσότερες φορές λειτουργεί όπως μία βιτρίνα. Έτσι είναι και στο διαδίκτυο. Δηλαδή βλέπουμε ωραίες εικόνες αλλά αν δεν σου δώσει κάποιος τον λόγο να πεις ότι αυτό το πράγμα είναι σημαντικό, ότι το κοιτάζω επειδή έχει αξία τότε πως θα το εκτιμήσεις; Μπορεί να μη σου αρέσει αυτό που κοιτάζεις αλλά να σου πουν κάτι για αυτό, το οποίο θα το κάνει εντυπωσιακό.
- Ο Έλληνας όταν πάει διακοπές σε μία ξένη χώρα επισκέπτεται μουσεία ενώ στη χώρα του ή στην πόλη του δεν πηγαίνει. Πώς το εξηγείς αυτό;
Ο Έλληνας έχει συνηθίσει να περιβάλλεται από αρχαία. Είναι μέσα στην καθημερινότητά μας να πηγαίνουμε για καφέ εδώ στη Θεσσαλονίκη και να βλέπουμε την Καμάρα και διάφορα άλλα έργα. Δεν μας κάνουν εντύπωση καθώς τα έχουμε συνηθίσει σε αντίθεση με έναν Αμερικάνο για παράδειγμα που έχει πολύ σύγχρονη ιστορία. Έτσι, η συνήθεια των εικόνων αυτών δεν μας κάνει να επισκεπτόμαστε τα μουσεία αλλά απλά να τα προσπερνάμε. Αυτός είναι ένας από τους πιο βασικούς λόγους.
- Πιστεύεις πως η εκπαίδευση και η παιδεία έχει μερίδιο ευθύνης σε αυτό;
Έχει πολύ μεγάλη ευθύνη και έχει ευθύνη γιατί θεωρώ ότι μαθαίνει λάθος. Όλοι έχουμε στο μυαλό μας πως το να πας στο μουσείο είναι υποχρεωτικό. Έχει αποτυπωθεί αυτό λανθασμένα στο μυαλό μας γιατί δεν μας έχει δοθεί σωστά η αξία αυτού του χώρου, ο λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να πηγαίναμε στο μουσείο.
- Πάνω σε αυτό που είπες, εσύ έχεις δημιουργήσει κάτι που κάνει πιο ευχάριστη και καλύτερη την εμπειρία στο μουσείο. Όμως πώς θα κάνουμε κάποιον να πάει στο μουσείο, πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτόν τον ωχαδερφισμό του Έλληνα ως προς τα μουσεία;
Αυτό θα γίνει σταδιακά. Η γνώμη του Έλληνα δεν θα αλλάξει σε μία μέρα, ούτε θα αλλάξει από μία προσπάθεια. Εμείς έχουμε φτιάξει μία πλατφόρμα, μία εφαρμογή ξενάγησης που διηγείται ιστορίες από διάφορα μουσεία και διαδρομές στην πόλη. Για να πετύχει αυτή η αλλαγή όμως χρειάζεται συλλογική προσπάθεια. Επίσης, θα πρέπει να καταλάβουν οι ίδιοι οι οργανισμοί πως δεν αρκεί απλά να βάζεις όμορφα τα εκθέματα, να χρησιμοποιείς ένα λεξιλόγιο το οποίο είναι μόνο για ειδικούς και μετά επειδή είμαστε στον 21ο αιώνα να τα βάζεις online γιατί πρέπει να έχουν όλοι έχουν πρόσβαση και να είσαι ‘’μπροστά’’. Απαιτεί χρόνο όλο αυτό και δεν κατηγορώ τον οποιονδήποτε επειδή είναι αδιάφορος, αλλά κατηγορώ το μουσείο που δεν μπορεί να του κεντρίσει το ενδιαφέρον.
- Υπάρχει μια διαδικτυακή πλατφόρμα γνωστής εταιρείας, η οποία δίνει σε όλους πρόσβαση σε φωτογραφίες εκθεμάτων με εξαιρετική ανάλυση και ποιότητα. Πιστεύεις πως μία τέτοια πλατφόρμα θα παρακινήσει τον κόσμο να πάει στο μουσείο; Αν ναι, θα συνδυάζατε κι εσείς στην εφαρμογή σας τις ιστορίες με την άριστη ανάλυση;
Είναι ένα βήμα για να του κεντρίσει το ενδιαφέρον γιατί πρώτα από όλα αν δεν γνωρίζεις τι έχει μέσα ένα μουσείο δεν θα πας. Είναι όπως ένα βιβλίο το οποίο δεν θα το διαβάσεις μόνο επειδή ξέρεις τον τίτλο. Πρέπει να ξέρεις τι έχει μέσα αυτό το βιβλίο, είναι σαν την περίληψη στο οπισθόφυλλο. Εμείς έχουμε αποφασίσει στρατηγικά στην εφαρμογή μας να μην έχουμε τέλεια ανάλυση γιατί ο σκοπός μας είναι τελικά να πας στο μουσείο και να κάνεις τον περίπατο που σου λέμε παρέα με αυτό. Πιστεύουμε πως η φυσική παρουσία με αυτό που μαθαίνεις είναι το κλειδί για να το αγαπήσεις.
- Κλείνοντας θα ήθελα να σε ρωτήσω πώς μπήκες στο κλίμα για να δημιουργήσεις κάτι τόσο νέο και ριζοσπαστικό σε μία τόσο μικρή ηλικία; Από πού βρήκες στήριγμα και πώς πήρες αυτή την απόφαση γνωρίζοντας πως μία εφαρμογή πάνω στα μουσεία σήμερα κρύβει μεγάλο ρίσκο;
Το θέμα είναι να έχεις μεγάλο πείσμα, αγάπη και θέληση για αυτό που κάνεις. Ως συντηρητής τέχνης συναναστρέφεσαι με έργα που πολλές φορές δεν μπορείς να τα διακρίνεις από την φθορά που έχουν υποστεί. Εσύ προσπαθείς να τους βγάλεις μέρος από τον χρόνο που έχει περάσει από πάνω τους και να φτάσεις σε μία στιγμή πιο πίσω στο παρελθόν για να γίνουν αναγνωρίσιμα. Μέσω αυτής της διαδικασίας ανακαλύπτεις πολλά πράγματα και σημαντικές ιστορίες. Νομίζω αυτό ήταν καθοριστικό και μου έδωσε έμπνευση, αλλά σημαντική ήταν επίσης και η αγάπη μου για αυτό. Πιστεύω πως οι άνθρωποι έχουν να μάθουν πάρα πολλά από όλα αυτά απλά πρέπει να το αντιληφθούν και να μη φοβούνται, να το δούνε πιο χαλαρά και να αφήσουν το μουσείο να μπει με κάποιο τρόπο στη ζωή τους.[:]
